Magazyn61201

708

LUDNOŚĆ

nie dosięga 20°/₀₀, prawie wszędzie spadł poniżej 15, a w Holandji nawet poniżej 10°/₀₀. Przyrost naturalny wyjątkowo tylko utrzymuje się na poziomie powyżej io°/°o, w wielu krajach spad! poniżej 5°/®®, we Francji i w Austrji od r. 1935 liczba zgonów przewyższa liczbę urodzeń.

Najjaskrawiej występuje charakter przewrotu na przykładzie krajów, w których ewolucja była bardzo szybka i zaszła bardzo daleko, jak w Anglji, w Niemczech, w Szwecji.

TABL. 10. ZMIANY DEMOGRAFICZNE W ANGLJI, NIEMCZECH I SZWECJI

Kraje	Urodzenia		Zgony		Przyrost naturalny
	1871/80 I1933/34		1871/8011933/34		1871/80 11933/34
	Na tooo mieszkańców
Anglja z Walją Niemcy . Szwecja .	35.4 39.^1 30.5	14.6 14.7 13.7	21,4 27.2 18.3	12,0 11,2 TT,2	14,0 ii,9 12,2	2,6 3.5 2.5

Liczby dla Niemiec dotyczą nie lat *933/34 przeciętnie, lecz r. 1933. Poczynając od r. 1934 nastąpiła w Niemczech pewna zmiana tendencji w zakresie rozwoju rozrodczości.

Liczby tablicy są z tego względu szczególnie charakterystyczne, że na zasadzie dotychczasowych doświadczeń należałoby się spodziewać prędzej czy później podobnej ewolucji i w innych państwach europejskich.

Badanie oparte na ścisłych miarach płodności i umieralności wykazuje, iż przewrót demograficzny nie był wywołany zmianami struktury ludności, lecz przeciwnie — zmiany struktury ludności częściowo zamaskowały przebieg zachodzących zmian, tak iż przy niezmienionej strukturze ewolucja wystąpiłaby jeszcze jaskrawiej.

Wobec wielkiej wagi zagadnienia rozpatrzymy nieco szczegółowiej rozwój w poszczególnych krajach w latach ostatnich. Dla Europy jako całości ustaliliśmy, że poczynając od roku 1933 nastąpiła jakgdyby pewna stabilizacja stosunków demograficznych. W poszczególnych krajach rozwój szedł różnemi drogami. Dość wydatnie wzrósł współczynnik urodzeń w Niemczech: z i4,7”/°o w r. 1933 do 19,o⁰/⁰® w r. 1936 i i8,8°/₀₀ w r. 1937. Słabiej wzrósł współczynnik urodzeń w Anglji, Estonji, Norwe-gji, Szwecji, utrzymał się na prawie niezmienionym poziomie w Danji, Finłandji, Irlandji, Łotwie, Szkocji. Są to przeważnie kraje, w których poziom rodności już poprzednio był bardzo niski. We wszystkich innych państwach Europy stwierdzamy mniejszy lub większy spadek współczynnika rodności — duży nieraz właśnie w tych państwach, w których poziom rodności do-niedawna był stosunkowo bardzo wysoki, jak Bułgarja (30,0°/®® w r. 1934, tylko 23,9°/®® w r. 1937), Litwa, Portugalja, Rumunja, Jugosławja. Z państw o rodności niższej wykazały dalszy spadek współczynnika np. Au-strja, Czechosłowacja, Francja, Szwajcarja. Współczynniki zgonów utrzymują się na poziomie mało zmienionym, tylko w nielicznych przypadkach ujawnia się dalsza tendencja zniżkowa.

W tabl. 11 podano dla ważniejszych krajów Europy współczynniki poszczególnemi latami w okresie lat 1924—1937.

TABL. II. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPY W LATACH

1924—1937

Na 1000 mieszkańców

Kraje	1924	1925	1926	1927	1928	1929	1930	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937
			Uri	d z e	n i a	żywe
Anglja z Walją......	18,8	18,3	17.8	16,6	16,7	16,3	i6l3	15.8	15.3	14.4	14,8	>4.7	14,8	14.9
Szkocja . . . . .	22,0	21.4	21,1	19.9	20,0	19.2	19,6	19,0	18,6	17,6	18,0	17.8	17.9	17.6
Irland/a . ...	20,1	19,6	20,6	20,3	20,1	19.8	19.9	19.3	19.1	i9>4	19,5	19.6	19,6	19,2
Austrja..........	21,6	20,6	19.3	17.9	17,6	16,8	16,8	15.8	15.2	14.3	13.6	>3.2	>3.i	12,8
Belgja....... .	19.9	19,8	19,0	18,3	18,4	l8,I	18,7	18,2	17,6	16,5	I0,o	>5.4	>5.2	15.1
Bułgarja .....	39.8	36,9	37.4	33.2	33.1	30,6	3U4	29.4	31.5	29,1	30,1	26,3	25.7	24.7
Czechosłowacja......	25,8	25.1	24,6	23.3	23.3	22,4	22,7	21.5	21,0	19,2	18,7	17.9	17.4	17.2
Danja........	21,8	21,0	20,5	19,6	19,6	18,6	18,7	18,0	18,0	17.3	17,8	>7.7	17.8	18,0
Estonja . . .	19,2	18.3	17,0	17.7	18,0	>7.*	17.4	17,4	17,6	16,2	15.4	>5.9	l6,I	16.1
Finlandja	22,4	22,3	21,7	21,1	21,1	20,9	20,6	19.5	18.7	17.4	18,1	18,5	18,1
Francja........	18,7	19,0	18.8	18,2	18.3	17,7	18,0	17.5	17.3	16,2	16,1	>5.2	>5.0	14.7
Hiszpanja .....	30.0	29,4	30.0	28,5	29.7	28,9	29,0	27.6	28,4	27,8	26,3	25.7	.