Magazyn6
4401

36

AFRYKA

nie ludności jest większe, istnieje uprawa zboża i hodowla.

Posuwając się od Sudanu na południe wstępujemy do okręgów lasów równikowych, gdzie roślinność jest nadzwyczaj bogata. Teren ten obejmuje nieckę dorzecza Konga, która na krańcach przechodzi w sawannę, oraz wybrzeże Gwinei. W wiecznie zielonych potężnych lasach liściastych pokrytych ljanami, — podszycie jest niezwykle gęste. Roślinność w tym pasie jest tak obfita, że, przechodząc ze słonecznej sawanny do dziewiczego lasu, odnosi się wrażenie tonięcia w wiecznym półmroku, w którym panuje stale wilgotna, gorąca temperatura. Lasy dziewicze odznaczają się niezwykłą mono-tonją, działającą przygnębiająco na wędrowców. Brak tam wszelkich cech walki przyrody ze zmiennością pór roku. Spotykamy tu drzewa w każdym wieku, w każdej wielkości i w każdem stadjum życia. Obfitują te lasy w tysiące najrozmaitszych roślin i okazów fauny, pomiędzy któ-remi nie brak też epifitów, żywiących się kosztem innych roślin. Wśród drzew spotykamy wiele cennych, jak np. palmy rafja, dostarczające łyka, palmę oleistą, borassus, drzewo mahoniowe, palisandry i wiele innych. Wśród roślin pnących wyróżnia się landolfja, dostarczająca mleczka kauczukowego. Lasy dziewicze odznaczają się milczeniem, gdyż rzadko słychać w nich odgłosy zwierząt, wśród których spotykamy małpy, szczególnie szympansy i goryle, wśród ptactwa papugi, wśród gadów — kameleona, ponadto na skrajach w puszczy dziewiczej żyją antylopy, bawoły i słonie w ilości znacznie niniejszej, aniżeli na stepach. W bagnach i w rzekach, powoli płynących, spotyka się mnóstwo krokodyli, żywiących się bogatą fauną rzeczną.

Na wschód od Konga leży okręg A. wsch., gdzie — ze względu na podwyższenie terenu — las dziewiczy zanika. Zmienia się on najpierw w las suchy, następnie zaś w sawannę i stepy. W tych okręgach człowiek biały zaprowadził już liczne plantacje szczególnie palmy oleistej oraz agawy si-sal. Gazela, hiena i szakal pojawia się tu ponownie na krańcach sawanny, w których żyje antylopa, zebra, żyrafa, słoń, nosorożec, hipopotam, lew, leopard, pantera i struś. W Ugandzie i w płn.-wsch. części Konga spotyka się jeszcze rzadkie już dziś okapi oraz małpy goryle. W lasach tych zjawiskiem dosyć pospolitem jest szympans.

Krokodyle, boa, żmije trujące, pchły pia skowe, termity i groźne muchy tse-.tse obfitują jeszcze w wielu okolicach.

Na południe od pasa lasów dziewiczych leżj' pas lasów suchych, ciągnących się wpoprzek A. płd., od Angoli do pogranicza Tanganjiki i Mozambiku. Ludy Bantu nazywają tego rodzaju lasy „mjombo“. Lasy takie przeważnie składają się z drzew niskich i nie przypominają zupełnie bogactw lasów dziewiczo-tropikalnych. W lasach suchych drzewa stoją rzadko i przepuszczają promienie słoneczne. Składają się one częściowo z drzew wiecznie zielonych, przeważnie jednak z drzew tracących liście w suchej porze roku. Wśród tych lasów suchych leżą obszerne przestrzenie pozbawione drzew i częściowo nawet pustynne. Jest to dzielnica pustyni Kalahari.

Ostatnim wreszcie jest okręg flory przylądkowej. Pojawiają się tam dzielnice bardziej obfitujące w wodę, wskutek czego roślinność staje się bogatsza, oraz przystosowana jest do przetrzymania okresów suchych. Drzewostany mają naogół charakter haszczy, obfitują w ericaceae oraz prota-ceae, wśród których odznacza się specjalnie drzewo srebrzyste, (leucadendron argen-teum) o liściach srebrno białych. Na samem południu spotykamy znów bogatą florę wiecznie zieloną. Fauna dzika A. płd. jest już bardzo przetrzebiona przez immi-grantów białych. Pomimo to spotykają się jeszcze tu i ówdzie antylopy, zebry, leopar-dy i strusie. Zwierzęta zaś gruboskórne i lwy pozostały już prawie tylko w rezerwatach, gdzie barbarzyństwo białego myśliwego nie może ich dosięgnąć.

VI. Stosunki gospodarcze.

Jako organizm gospodarczy A. jest kontynentem bardzo bogatym. W Związku Południow o-A frykańskim istnieją olbrzymie bogactwa kopalne, dostarczające światu djamentów, złota, azbestu, arsze-niku i guana. W nowszych czasach wzrasta tam szybko produkcja węgla kamiennego, rudy miedziowej, żelaza i wielu innych kopalin pomniejszego znaczenia. Kongo b e 1 g i j s k i e posiada również bogate złoża miedzi, kobaltu, a także złota, radu oraz innych kopalin. A b i s y n j a posiada wielkie bogactwa kopalne dotychczas jeszcze mało eksploatowane. Madagaskar dostarcza guano, rudy uranu, grafitu i t. d.