634
LUDNOŚĆ
Zasadniczo ludność wszystkich państw przed wojną (do r. 1910 włącznie) podana jest w granicach 1910 roku, po wojnie — w granicach obecnych; pierwsze liczby znajdują się w wierszach, oznaczonych literą „A“, drugie — literą „B“; litery te są opuszczone, jeżeli granice odnośnego państwa nie uległy po wojnie większym zmianom. Dla niektórych państw podane jest również przeliczenie ludności w granicach przedwojennych dla lat ostatnich, albo też — przeliczenie wstecz, według obecnych granic; przeliczenia te, z wyjątkiem Francji, mają charakter tylko przybliżony.
Dla krajów pozaeuropejskich dane są naturalnie znacznie mniej kompletne i dokładne; ogólna ludność poszczególnych kontynentów (części świata) dzisiaj jeszcze znana jest tylko w przybliżeniu. Rozwój ludności kontynentów i świata, jako całości, zostanie omówiony niżej w p. 6); w tem miejscu przytaczamy dane, dotyczące rozwoju ludności tych krajów pozaeuropejskich, dla których istnieje dostatecznie długi szereg informacyj. Należy oczywiście pamiętać, że niektóre z tych liczb mają charakter wyłącznie orjentacyjny; dane dla Chin ilustrują właściwie tylko rozbieżności rozmaitych szacunków.
W krajach amerykańskich liczby, dotyczące pierwszej połowy ubiegłego stulecia, nie obejmują, albo obejmują tylko częściowo, ludność tubylczą faktycznie niepodległą. W Nowej Zelandji do r. 1926, a w Australji do czasów obecnych, spisy pomijały ludność tubylczą. Ludność ta w Australji na początku XVIII stulecia wynosiła około 300 tys. osób, obecnie około 60 tys.; ludność tubylcza Nowej Zelandji liczy około 70 tys. osób.
6. Rozwój ludności świata i poszczególnych kontynentów od 1650 roku. Ogólne zaludnienie świata i jego części znamy z pewnem przybliżeniem od połowy XVII stulecia. Jest to naturalnie tylko szacunek, daleki od dokładności, zwłaszcza dla XVII i XVIII stuleci. Tem niemniej daje on wystarczające pojęcie o ogólnym stanie zaludnienia ziemi, oraz o dynamice rozwoju tego zaludnienia w ostatnich trzech stuleciach. Przytaczamy tu szacunek Wilcoxa, poprawiony przez Carr-Saundersa dla lat 1650—1900,
TABL. 14. LUDNOŚĆ NIEKTÓRYCH KRAJÓW POZAEUROPEJSKICH W LATACH 1800—1936.
Kraje |
Ludność |
w miljonach około roku | ||||||||
1800 |
1830 |
1850 |
1870 |
1890 |
1900 |
1910 |
1920 |
1930 (r. I) |
1936 (1. I) | |
Argentyna . . . |
0,31 |
0,76® |
1,2 |
r.7 |
3.8 |
4.8 |
7.1 |
8,9 |
II.2 |
12,4 |
Brazylja .... |
3.3 |
3.8 b |
7.8 c |
10,0 |
14.3 |
17.3 |
23.4 |
30,6 |
40.3 |
41.6 |
Chile..... |
1,0 |
1.4 |
2,0 |
2,6 |
3.0 |
3.5 |
3.8 |
4.3 |
4-5 | |
Kanada .... |
0.36 |
0,91 |
2.4 |
3.7 |
4.8 |
5,4 |
7.2 |
8,8 |
9,9 |
11,0 |
Kolumbja . . . |
2,0 |
1,6 |
2,2 |
3.0 |
4.5 |
5.1 |
5,9 |
7.9 |
8,6 | |
Kuba..... |
0.30 |
. |
1,2 |
- |
1.7 |
1,6 |
2,2 |
2,9 |
3.6 |
4-3 |
Meksyk |
5.5 |
. |
7.5 |
9.2 |
11.4 |
X3.ó |
15.2 |
14.3 |
16,4 |
18,8 |
Peru...... |
2,7 |
. |
4-5 |
4.5 |
5,6 |
6.4 |
6,9 | |||
Stany Zjednocz. |
5,3 |
12,9 |
23,2 |
38.6 |
62,9 |
76,0 |
92,0 |
io5,7 |
122,3 |
128,0 |
Urugwaj .... |
0,04 |
. |
0,15d |
0,40 |
0,71 |
0.94 |
1,1 |
i.5 |
1,9 |
2,0 |
Wenezuela . . . |
0,70 |
- |
1.4 |
1.7 |
2,3 |
2,6 |
2.7 |
2.4 |
3.2 |
3.4 |
Cejlon..... |
0,70 |
1,6 |
2.4 |
3.o |
3.6 |
4.1 |
4.5 |
5.5 |
5.7 | |
Chiny..... |
330 |
. |
400 |
380 |
. |
321 |
433 |
450 |
450 | |
Filipiny .... |
1.5 |
2,6 |
3.7 |
4.7 |
6,0 |
7.6 |
10,3 |
12,2 |
13.3 | |
Indje brytyjskie® |
175 |
205 |
24O |
287 |
294 |
315 |
319 |
348 |
37* | |
Japonja . . |
28,5 |
30,0 |
30.2 |
34.3 |
39,9 |
43,8 |
49,2 |
55.5 |
63.7 |
69.3 |
Jawa i Madura . |
4.0 |
9.7 |
16,5 |
23.9 |
28,7 |
33.5 |
35,o |
41.7 |
45 | |
Alger ..... |
. |
2,5 |
2,4 |
4.1 |
4.7 |
5.6 |
5.8 |
6.5 |
7.2 | |
Egipt..... |
2.5 |
3.1 |
4,7. |
5.9 |
8.3 |
10,2 |
11.7 |
*3.2 |
*4.5 |
*5.5 |
Unja Poł.-Afr. . |
0,07 |
• |
0,30* |
0,75* |
i,7ł |
2,7f |
6,01 |
6,9 |
8,0 |
9.5 |
Australja g . . . |
0,005 |
0,07 |
0,41 |
1,6 |
3.2 |
3.8 |
4.5 |
5.4 |
6,4 |
6.8 |
Nowa Zelandja . |
• |
• |
0,038 |
0,268 |
0,638 |
0,77* |
1,0 8 |
1,2 8 |
*.5 |
*,6 |
a — 1820
b — 1820. c — 1860. d — 1860. e — W granicach obecnych, f — Znaczne
rozszerzenie granic, g — Tylko ludność biała.