Magazyn60201

798

LUDNOŚĆ

wodach wprowadzono kasy wyrównawcze i dodatki na dzieci. Rozważany jest projekt stworzenia ogólno-państwowej kasy wyrównawczej.

W niektórych wielkich miastach wprowadzono instytucję t. zw. honorowych chrześniaków. Jeżeli w rodzinie odpowiadającej wymaganym warunkom (m. in. eugenicz-nym) urodzi się trzecie lub dalsze dziecko* rodzina otrzymuje zasiłek, a następnie gmina opiekuje się dzieckiem w okresie przedszkolnym i szkolnym.

Ważnym czynnikiem, zwiększającym liczbę urodzeń, jest rygorystyczne stosowanie, poczynając od r. 1933, przepisów niemieckiego kodeksu karnego zakazujących przerywania ciąży — jak wiemy, przerywanie ciąży jest jednym z podstawowych sposobów regulowania urodzeń.

Wreszcie wymienić należy bardzo intensywną propagandę.

Wszystkie te środki osiągnęły narazie widoczny skutek. Współczynnik urodzeń, który wynosił w r. 1933 r. i4,7°/₀₀. wzrósł w r. 1935 do 18,9 i od tego czasu oscyluje w pobliżu i9°/oo. Znaczną część zwyżki urodzeń należy przypisać powiększaniu liczby małżeństw, w szczególności zaś zwiększeniu odsetka małżeństw niedawno zawartych w stosunku do ogółu małżeństw; bliższa analiza wykazuje jednak, że zwiększyła się również płodność małżeństw dawniej istniejących. Z drugiej strony nie należy przeceniać rozmiarów zwyżki współczynnika urodzeń: współczynnik ten w Niemczech dopiero w 1927 r. spadł poniżej ig⁰loo, poprzednio utrzymywał się na poziomie znacznie wyższym. Płodność w 1937 r. nie wystarczała jeszcze do zrównoważenia zgonów w ludności ustabilizowanej: współczynnik reprodukcji netto wynosił 0,89. Właściwa ocena skuteczności zarządzeń możliwa będzie dopiero po dłuższym okresie obserwacyjnym.

We Włoszech polityka ludnościowa wyraźnie dąży do osiągnięcia jak największego przyrostu. Dążenie to wyraziło się m. in. w zaprowadzeniu przez państwo kontroli nad emigracją i silnem jej ograniczeniu, przy jednoczesnej dążności do stworzenia nowych warsztatów pracy wewnątrz kraju. W zakresie środków, mających na celu podniesienie płodności, zastosowano, jak i gdzie indziej, ulgi podatkowe dla licznych rodzin, obciążenia podatkowe bezżennych. Dla pracowników państwowych przewidziane są dodatki rodzinne, ojcowie rodzin mają pierwszeństwo przy otrzymaniu zatrudnienia. Prowadzona jest opieka nad matką i dzieckiem. Przerywanie ciąży jest energicznie zwalczane, podobnie jak propaganda neomaltuzjańska; sprzedaż środków zapobiegawczych jest ograniczona. Ponieważ urbanizacja uważana jest za jedną z istotnych przyczyn spadku płodności, rząd dąży do jej powstrzymania, do zwiększenia możności utrzymania się na wsi. Z temi wszyst-kiemi zarządzeniami łączy się, jak zawsze, energiczna propaganda.

Dekret królewski z dn. 21. VIII. 1937 r. wprowadził, narazie na okres lat trzech, pożyczki dla nowozawieranych małżeństw. Wysokość pożyczki wynosi 1 000—3 ⁰⁰⁰ lirów, warunkiem uzyskania jej jest m. in. nieprzekroczony wiek 26 lat — chodzi o popieranie zawierania małżeństw w młodym wieku. Po urodzeniu pierwszego żywego dziecka zostaje umorzone 10% pożyczki, po urodzeniu drugiego 20%, po trzeciem 30%; reszta zostaje umorzona po urodzeniu czwartego dziecka. W ciągu pierwszego roku działania dekretu od 1. VII. 1937 r. do 30. VI. 1938 r., wydano ogółem 34856 pożyczek na sumę prawie 58 miljonów lirów.

Mimo tych zarządzeń, współczynniki urodzeń we Włoszech spadały, utrzymując się zresztą na poziomie dość wysokim w porównaniu z innemi państwami europejskie-mi. Szczególnie duży spadek w r. 1936 był niewątpliwie wywołany skutkami wojny abisyńskiej. W 1937 r. ujawnia się pewien wzrost, który znacznie się wzmaga w roku 1938. W dużym stopniu chodzi tu zapewne o likwidację skutków demograficznych wojny.

Z innych krajów w Anglji i w krajach skandynawskich rządy przystąpiły do konkretnych badań nad zagadnieniami polityki ludnościowej. W krajach skandynawskich zostały już wydane pewne zarządzenia w tym kierunku. M. in. w Szwecji od dn. 1.1. 1938 r. wprowadzono pożyczki dla młodych małżeństw na zagospodarowanie się. Pożyczki te są oprocentowane i nie podlegają umorzeniu w razie urodzenia się dzieci.

W Stanach Zjednoczonych najjaskraw-szem posunięciem w zakresie polityki ludnościowej ilościowej było ograniczenie immigracji — zresztą umotywowane raczej względami gospodarczemi i społecznemi,