Magazyn61101

607

LUDNOŚĆ

dzielą zbiorowości zmarłych pierwszego rodzaju na trójkąty, np. kwadrat A₂ B_x B₂ A-podzielony jest przez linję A? B₂, odpowiadającą obserwacjom, dokonanym w dniu i stycznia 1936 roku na dwa trójkąty: A₂A₃B₂ i B₂B_XA₂. Trójkąty te nazywają się zbiorowościami elementarnemi zmarłych i są, jak widać z rysunku, dwóch rodzajów.

Trójkąt A₂ A_t B₂ np. wyobraża zgony niemowląt, urodzonych w 1935 roku, które nastąpiły w tymże roku; trójkąt A₂ B₁ B₂ natomiast — zgony niemowląt, urodzonych w 1935 roku, które nastąpiły już w roku *936 (ale przed ukończeniem pierwszego roku życia). W podobny sposób kwadrat C₀C₁D_oD-₁, wyobrażający zgony osób urodzonych w 1935 roku, które nastąpiły w wieku od 1 do 2 lat, podzielony jest przez linję Cg D₀, odpowiadającą obserwacjom poczynionym w dniu 1 stycznia 1938 roku, na dwie zbiorowości elementarne: trójkąty C₀C_XD₀ i C₀I)₀D __L. Trójkąt C₀ C, D_n wyobraża zgony, które nastąpiły w roku kalendarzowym 1937, trójkąt C_n D_n D — zgony, które nastąpiły w roku kalendarzowym 1938. Ogólnie biorąc, zbiorowości elementarne składają się ze zgonów osób urodzonych w określonym roku kalendarzowym (osób należących do jednej generacji), należących do jednego rocznika wieku, które nastąpiły w ciągu jednego roku kalendarzowego.

Łącząc parami sąsiadujące ze sobą zbiorowości elementarne, możemy otrzymać trojakiego rodzaju zbiorowości główne zmarłych. Zbiorowości główne pierwszego rodzaju są to kwadraty takie, jak A₂ A_s B₂ B_x, B₂B₁C₁C_b, C_lC_ltD_(lD j i t. d., o których mowa była wyżej. Składają się one z osób należących do jednej generacji (urodzonych w tym samym roku), zmarłych w określonym wieku. Obejmują one zawsze zgony, które nastąpiły w dwóch kolejnych latach kalendarzowych. Np. kwadrat C₀C_xD₀D—i obejmuje zgony, które nastąpiły w latach kalendarzowych 1937 (trójkąt C₀ C_x D₀) i 1938 (trójkąt C, ,).

Zbiorowości główne drugiego rodzaju składają się z osób, należących do określonej generacji, które zmarły w określonym roku kalendarzowym, np. zbiorowość osób urodzonych w 1935 roku i zmarłych w 1938. Zbiorowości te przedstawione są na wykresie w postaci równoległoboków typu C₀ D₀ E__x D .jj dwie zbiorowości elementarne, z których składa się zbiorowość drugiego rodzaju, odpowiadają różnym wartościom wieku w chwili zgonu: trójkąt C₀ D_u £)_j przedstawia osoby zmarłe w wie ku 2 lat ukończonych, trójkąt £)„£)_, zaś — osoby zmarłe w wieku 3 lat ukończonych.

Wreszcie zbiorowości główne trzeciego rodzaju składają się z osób, które zmarły w określonym roku kalendarzowym, będąc w określonym wieku; np. zbiorowość zgonów osób trzyletnich, które nastąpiły w 1938 roku. Zbiorowość tę przedstawia na wykresie równoleglobok D„ D^_xEg E_x, składający się ze zbiorowości elementarnych: DgD^E^ obejmującej zgony osób urodzonych w 1935 roku, oraz D₀ E₀ £—obejmującej zgony osób urodzonych w 1934 roku.

Krótko mówiąc: zbiorowości pierwszego rodzaju obejmują zgony jednej generacji i jednego rocznika wieku, zaobserwowane w ciągu dwóch lat kalendarzowych; zbiorowości drugiego rodzaju — zgony jednej generacji i dwóch roczników wieku, zaobserwowane w jednym roku kalendarzowym; wreszcie, zbiorowości trzeciego rodzaju — zgony jednego rocznika wieku i dwóch gene-racyj, zaobserwowane w jednym roku kalendarzowym.

Odejmując od pasa P₂ A₂ A₃ P„, wyobrażającego liczebność generacji w chwili urodzenia, pewną liczbę zbiorowości zmarłych pierwszego lub drugiego rodzaju (składających się z osób wchodzących w skład jednej generacji), otrzymujemy dwojakiego rodzaju zbiorowości główne żyjących. Zbiorowości pierwszego rodzaju wyobrażają pasy P_a P, B₂ P_s, P_a C₀ C_x P₈ i t. d.; są to zbiorowości osób, będących w tym samym wieku, analogiczne do liczebności całej generacji. Tak więc P_a B_t B₂ P₃ oznacza liczbę osób uro dzonych w 1935 roku, które przeżyły pierwszy rok życia, P_a C₀ C\ P_x — liczbę osób tejże generacji, które przeżyły drugi rok życia.

Zbiorowości drugiego rodzaju przedstawione są przez pasy trapezoidalne P_t A₂ B₂ P₃, P_a B_x C_x P_s, P₂ Cg Dg P, i _t. d. Zbiorowość P_a A_a B_a P₃ składa się z osób, urodzonych w 1935 ^r-> które pozostawały przy życiu w dniu 1 stycznia 1936 r.; wiek tych osób wynosił wówczas od o do 1 roku. Zbiorowość P₂ B_x C_x P, składa się z osób urodzonych w 1935 roku, które pozostawały przy życiu w dniu 1 stycznia 1937 roku;