Magazyn6
3101

823

DANINY WYZNANIOWE

myślowego lub handlowego w parafj i, lub wykonywanie tam zajęcia przemysłowego.

Ingerencja władz państwowych jest przewidziana w wypadkach konieczności nałożenia składki zwyczajnej, wyższej ponad 5 podstawy obliczenia, co zarówno jak uchwała

0    nałożeniu składki nadzwyczajnej i uchwala o zaciągnięciu pożyczki do "/« wysokości tejże składki wymaga na wniosek biskupa-ordynarjusza zatwierdzenia wojewody w porozumieniu z Izbą skarbową.

Do uchwalania składek powołuje ustawa osobny organ w postaci przedstawicielstwa, które tworzą członkowie parafj i, wybrani przez parafjan na zgromadzeniu parafjal-nem w ilości, zależnej od liczby parafjan; do wykonania zaś uchwały o nałożeniu składki nadzwyczajnej — komitet wykonawczy z wyboru przedstawicielstwa i nominacji biskupa (^a/i:^l/a).

Przepisy rozporządzenia Prezydenta R. P. z dn. 22 marca 1928 r. o postępowaniu przy-musowem w administracji (Dz. U. R. P. Nr. 36, poz. 342) mają zastosowanie przy ściąganiu nieuiszczonych w terminie składek zwyczajnych i nadzwyczajnych na wniosek rady parafjalnej, względnie komitetu wykonawczego. Stosownie do przepisów ustawy z dn. 25 czerwca 1932 r. o postępowaniu egzekucyjnem władz skarbowych (Dz. U. R. P. Nr. 62 poz. 580) czynności zarządów gmin przy ściąganiu tych składek zostały przekazane organom władz skarbowych.

Szczegółowe postanowienia co do regulaminu wyboru przedstawicielstwa, wymiaru

1    poboru składek oraz zatwierdzania uchwał pozostawia ustawa rozporządzeniom wykonawczym interesowanych ministrów, które dotąd nie zostały wydane.

Ksiądz Kardynał Prymas August Hlond wydał zgodnie z postanowieniem kanonu 1519 § 2 Kodeksu prawa kanonicznego rozporządzenie z dn. 23 września 1935 r. o zarządzie majątkiem kościelnym, obowiązujące w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej od dn. 1 stycznia 1936 r. Zarazem wprowadził ks. Kardynał Prymas na terenie tych dwóch archidiecezyj z dn. 1 stycznia 1936 r. daninę parafjalną o dobrowolnym charakterze swobodnego aktu religijnego, wzywając diecezjan listem pasterskim z dn. 10 października 1935 r. do pokrywania z własnej woli, na podstawie uchwały rady parafjalnej, różnicy między wydatkami na cele parafj i a wpływami z innych źródeł.

W tymże liście pasterskim oświadczył ks. Prymas, że „nie zamierza korzystać z ustawy o składkach kościelnych i odstępuje od przymusowych składek na rzecz Kościoła katolickiego, aby uniknąć niepokoju i sporów, wnoszonych w życie parafjal-ne przez groźbę przymusowego ściągania świadczeń na rzecz potrzeb kościelnych przy interwencji organów państwowych".

Poza archidiecezją gnieźnieńską i poznańską nie zostały dotąd wydane analogiczne zarządzenia w innych diecezjach, lecz odnośne potrzeby kościelne są via facti pokrywane z dobrowolnych składek parafjan i z dochodów majątku kościelnego, a ordy-narjusze nie zamierzają, o ile wiadomo, korzystać z uprawnień, jakie w tym celu daje władzy duchownej powołana wyżej ustawa.

8. Ewangelicy. Kościół ewangelicko-augsburski, uznany został ustawą z dn. 27 kwietnia 1922 r. (Dz. U. R. P. Nr. 32 poz. 237). Stosunek tego Kościoła do Państwa nie jest dotychczas uregulowany. Na mocy przepisów dawnej ustawy (ukazu) rosyjskiej z dn. 20 lutego 1849 r., która dotychczas jest podstawą do oceny prawnego położenia Kościoła ewangelicko-augsburskiego na obszarze b. Królestwa Kongresowego. Konsystorz ewangelicko-augsburski w Warszawie przedkłada budżety parafij (etaty parafjalne) i rozkład składek pomiędzy wiernych w parafjach do zatwierdzenia Ministerstwu W. R. i O. P. Zaopatrzone klauzulą zatwierdzającą, etaty parafjalne i rozkład składek uzyskują moc wykonawczą.

Inne Kościoły ewangelickie, jak ewange licko-reformowany w Warszawie i Wilnie, ewangelicko-unijny w b. dzielnicy pruskiej (na terenie województw zachodnich), augsburski i helwecki w b. dzielnicy austrjackiej (na terenie województw południowych) pokrywają swoje wydatki na potrzeby kultu religijnego samoistnie, bez inge rencji władz państwowych przy realizacji budżetów parafjalnych. Niektóre z nich otrzymują doraźne zasiłki z budżetu państwowego.

4. Żydzi. Związek religijny uznany, którego stosunek do Państwa został ustawowo uregulowany rozporządzeniem Prezydenta R. P. z dn. 14 października 1927 r. o uporządkowaniu stanu prawnego w organizacji gmin wyznaniowych żydowskich (Dz. U. R. P. Nr. 52 poz. 500