74
AKCYJNE PRAWO
zysków lub strat — Kodeks Handl. co do spółek akcyjnych wprowadza następujące zasady:
Kapitał akcyjny oraz fundusze zapasowe i rezerwowe umieszcza się w pasywach; koszty organizacji lub rozszerzenia przedsiębiorstwa, rozkładając na okres amortyzacyjny najwyżej pięcioletni, należy ujawnić w bilansach; zysk lub stratę ujawnia się w bilansie jako osobną pozycję; koszty administracji potrąca się w całości w rachunkach rocznych; obligacje, emitowane przez spółkę, wykazuje się w bilansie według wartości nominalnej, jeżeli zaś chodzi o różnicę między ceną, uzyskaną z emisji obligacji poniżej wartości nominalnej, a sumą nominalną, to można ją wykazać w aktywach, jednak pod warunkiem umorzenia jej w drodze corocznych odpisów, najpóźniej do dnia spłacenia obliga-cyj; co do premij ponad wartość nominalną, wypłaconych przy wykupie óbligacyj, powinny być one potrącone z zysku tego roku, w którym następuje spłata óbligacyj, albo zt specjalnych rezerw; wszelkie poręczenia (gwarancje) i zobowiązania zastawnicze na korzyść poszczególnych wierzycieli wykazuje się w dodatku do bilansu, przy-czem każdy rodzaj tych zobowiązań podaje się w ogólnej sumie; płynne środki, zobowiązania krótkoterminowe i długoterminowe w bilansach wyodrębnia się. Co do ceny, według której należy przyjąć do bilansu poszczególne objekty, prawo stanowi, że grunty, budynki, maszyny, środki transportowe, narzędzia pracy, ruchomości, prawa, koncesje, patenty, licencje i t. p, inwestycje, przeznaczone do stałego użytku, przyjmuje się według ceny nabycia lub wytworzenia; w razie zaś przyrostu wspomnianego majątku, można go ujawnić w bilansie tylko wówczas, gdy nowy szacunek zostanie ustalony przez komisję szacunkową, której skład i sposób działania określony jest rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu; surowce, zapasy towarów i inne wartości, stanowiące przedmiot obrotu spółki, przyjmuje się do bilansu według wartości rzeczywistej, co najwyżej jednak w wysokości kosztów własnych, w przypadku zaś, gdy cena ta jest wyższą od ceny rynkowej w dniu bilansowym — po cenie rynkowej; papiery wartościowe i waluty obce, notowane na giełdzie, przyjmuje się do bilansu po cenie nabycia, gdy zaś cena ta przewyższa przeciętny kurs giełdowy z ostatniego miesiąca przed dniem bilansowym, według tej przeciętnej; natomiast papiery i waluty obce, nie mające kursu, przyjmuje się po cenie nabycia; wreszcie należności i zobowiązania w ob cych walutach przelicza się według przeciętnego kursu, notowanego na giełdzie dla obcej waluty z ostatniego miesiąca przed dniem bilansowym.
Bilans wraz z rachunkiem zysków i strat i sprawozdaniem z działalności za rok ubiegły, które stanowią przedmiot obrad zwyczajnego walnego zgromadzenia, powinny być przygotowane przez zarząd w ciągu dwóch miesięcy po upływie roku obrotowego (statut może przedłużyć ten termin do trzech miesięcy) i przedstawione władzom nadzorczym. Cały ten materjał wraz ze sprawozdaniem rady nadzorczej (ewentualnie komisji rewizyjnej) idzie na rozpatrzenie i zatwierdzenie walnego zgromadzenia. W ciągu 2 tygodni przed zgromadzeniem każdy akcjonarjusz może otrzymać odpisy sprawozdań zarządu i władz nadzorczych tudzież opinji biegłych rewidentów. Po zatwierdzeniu bilans i rachunek zysków i strat ogłasza się w ciągu 2 tygodni oraz składa się ze sprawozdaniami władz spółki i protokółem walnego zgromadzenia sądowi rejestrowemu oraz Ministerstwu Przemysłu i Handlu.
10. Zmiana statutu. Zmiana statu-t u może być dokonana jedynie na podstawie uchwały walnego zgromadzenia i nie ma mocy prawnej przed zarejestrowaniem. Szczególnemi przypadkami zmiany statutu są uchwały walnego zgromadzenia, podwyższające lub obniżające kapitał akcyjny. Spółka może podwyższyć kapitał akcyjny w drodze emisji nowych akcyj. Nowa emisja może być wypuszczona dopiero po calkowitem wpłaceniu kapitału akcyjnego. Przepisu tego nie stosuje się do spółek ubezpieczeniowych, ani w przypadku łączenia się (fuzji) spółek. Przy podwyższeniu kapitału akcyjnego mają odpowiednie zastosowanie przepisy, dotyczące wniesienia kapitału przy zawiązaniu spółki. Ponieważ zmiana kapitału akcyjnego może narazić wierzycieli spółki na szkodę, może ona być przeprowadzona tylko pod warunkiem zabezpieczenia interesów wierzycieli spółki. W tym celu prawo akcyjne wymaga, aby zarząd ogłosił trzykrotnie o o b n i-