75
AKCYJNE PRAWO
ż e n i u kapitału, wzywając wierzycieli do zgłoszenia roszczeń w ciągu trzech miesięcy. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłoszą sprzeciw przeciwko obniżeniu kapitału, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabepieczeni. Jednakże przepisów o ochronie wierzycieli nie stosuje się, jeżeli skutkiem obniżenia kapitału nie zwraca się akcjonarjuszom wpłat, dokonanych na akcje, ani też akcjonarjusze nie zostają zwolnieni od zalegających wpłat na akcje, a równocześnie z obniżeniem kapitału nastąpi jego podwyższenie do pierwotnej wysokości w drodze wydania nowej emisji całkowicie opłaconych akcyj. Przy obniżeniu kapitału muszą być zachowane przepisy o minimalnej wysokości kapitału akcyjnego i minimalnej wartości akcyj.
11. Unieważnienie uchwał walnego zgromadzenia. Uchwały walnego zgromadzenia, powzięte wbrew prawu lub statutowi, mogą być zaskarżone w drodze powództwa, wniesionego przeciw spółce, o unieważnienie uchwały. Właściwy jest sąd okręgowy miejsca siedziby spółki. Prawo do wytoczenia powództwa przysługuje władzom spółki, poszczególnym członkom tych władz, każdemu obecnemu na zgromadzeniu akcjonarjuszowi, który głosował przeciw uchwale i zażądał zaprotokółowania sprzeciwu, oraz akcjonarjuszowi nieobecnemu na zgromadzeniu, o ile został bezzasadnie niedopuszczony na zgromadzenie, jeżeli walne zgromadzenie zostało wadliwie zwołane lub też powzięto na zgromadzeniu uchwały, w przedmiotach nieobjętych porządkiem obrad. Powództwo można wnieść w iągu miesiąca od wiadomości o uchwale, nie później jednak, niż w ciągu jednego roku. Wreszcie, każdy akcjonarjusz może zaskarżyć uchwałę, powziętą wbrew dobrym obyczajom kupieckim, nawet w przypadku formalnej jej zgodności z prawem i statutem, jeżeli ta uchwała godzi w interesy spółki lub ma na celu pokrzywdzenie akcjo-narjusza. Wyrok, uchylający uchwałę, obowiązuje w stosunkach między spółką a wszystkimi akcjonarjuszami (wyrok nie ma skutku wobec trzecich dobrej wiary w przypadkach zawarcia czynności z zarządem, uzależnionej od uchwały, która została unieważniona wyrokiem) i ma charakter konstytutywny.
12. Akcja. Prawo do udziału w spółce uzewnętrznia się przez posiadanie akcji lub świadectwa tymczasowego. Akcja jest niepodzielna i może być imienna lub na okaziciela. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, akcjonarjusz ma prawo żądać zamiany akcji imiennej na akcję na okaziciela lub odwrotnie (konwersja akcji). Akcje na okaziciela nie mogą być wy dawane przed pełną wpłatą; na dowód częściowej wpłaty wolno jedynie spółce wydać tymczasowe świadectwo imienne. Żadnych akcyj, ani świadectw tymczasowych nie wolno wydawać przed zrrejestrowaniem spółki lub nowej emisji; w razie przekroczenia tego przepisu, wydane dokumenty są nieważne, a członek zarządu, który dopuścił do tego, ulega karze więzienia do roku lub grzywny. Akcje mogą być umarzane w drodze losowania lub wykupu akcyj, według postanowień statutu.
Akcje są zbywalne. Statut może jednak uzależnić przeniesienie akcyj imiennych od zezwolenia spółki lub ograniczyć w inny sposób, np. na pewien czas lub do pewnego grona osób. Jeżeli spółka odmawia zezwolenia na zbycie akcji, powinna wskazać innego nabywcę; statut musi przewidywać na ten przypadek termin wskazania przez spółkę nabywcy, sposób określenia ceny, tudzież inne warunki. Akcje na okaziciela przenosi się przez wręczenie. Przeniesienie akcyj imiennych lub świadectw tymczasowych odbywa się przez pisemne oświadczenie bądź na samym zbywanym dokumencie, bądź oddzielnie i przez wręczenie zbywanego dokumentu. Ze zbyciem akcji wszelkie prawne stosunki akcjonar jusza do spółki przechodzą na nabywcę, wobec spółki jednak, o ile chodzi o akcje imienne lub świadectwa tymczasowe, za akcjonar jusza uważa się tylko tę osobę, która jest wpisana do księgi akcyjnej. Księgę akcyjną prowadzi zarząd, uwidaczniając w niej posiadacza akcji imiennej lub świadectwa tymczasowego. Spółka nie może nabywać, ani brać w zastaw własnych akcyj; członek zarządu, któryby dopuścił do naruszenia tego przepisu, ulega karze grzywny lub aresztu do 6 miesięcy. Wyjątkowo wolno spółce nabyć akcje własne w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki lub celem umorzenia akcyj. W bilansie akcje własne należy umieścić jako osobną pozycję pod nazwą: „Akcje własne do zbycia".
Statut może ustanowić akcje o szczególnych uprawnieniach (akcje u p r z y-