Magazyn6
3201

824

DANINY WYZNANIOWE — DANJA

ex 1928). Gospodarka finansowa gmin wyznaniowych żydowskich została uregulowana rozporządzeniem ministerjalnem z dn. 9 września 1931 r. (Dz. U. R. P. Nr. 89 poz. 698).

Na pokrycie potrzeb religijnych, o ile nie mogą one być zaspokojone z dochodu majątku gminy, zakładów, fundacyj i specjalnych zapisów, gminy wyznaniowe żydowskie mają prawo pobierać od członków żydowskiego związku religijnego przymusowe składki i opłaty. Listy składek i uchwały w sprawie opłat podlegają wraz z projektem budżetu zatwierdzeniu władzy nadzorczej. Do czasu wprowadzenia systemu obliczenia składek wedle wymiaru podatków państwowych (10% podstawy obliczenia przy minimalnej składce 5 zł) wymiar składki jest dokonywany systemem szacunkowym przez zarząd gminy, względnie radę gmin wielkich wraz z powołaną komisją doradczą. Za podstawę wymiaru służy dochód płatnika z majątku nieruchomego lub innych źródeł zarobkowania w obrębie gminy przy uwzględnieniu stanu i obowiązków rodzinnych płatnika oraz jego pracy dla dobra gminy. Przeciwko nałożeniu składki przysługuje płatnikowi prawo wniesienia zażalenia do władz administracyjnych w normalnym toku instancji.

Po zaopatrzeniu klauzulą zatwierdzającą uzyskuje rozkład składki gminnej moc wykonawczą, a przymusowe ściąganie zaległości odbywa się na polecenie miejscowej władzy nadzorczej przez egzekucyjne organy państwowe w myśl rozporządzenia Prezydenta R. P. z dn. 22 marca 1928 r. o postępowaniu przymusowem w administracji (Dz. U. R. P. Nr. 36 poz. 342).

Z budżetu państwowego wypłaca się dla żydowskich instytucyj naukowych o charakterze religijnym zasiłki w kwotach, corocznie ustalanych. Suma wydatków w budżetach 80 gmin wielkich i 737 gmin małych w r. 1934 wynosiła zł 38 240 000.

5. Inne wyznania. Prawosławni, Staroobrzędowcy, Muzułmanie, Karaimi otrzymują przewidziane w budżecie państwowym dotacje i zasiłki na potrzeby osobowe i rzeczowe, pokrywając je częściowo z dochodów otrzymanych za czynności religijne, opłacane przez wiernych. W miarę postępującego ustalania stosunku państwa do poszczególnych związków religijnych w drodze ustawowej (ostatnio do Muzułmanów i Karaimów w ustawach z dnia 21 kwietnia 1936 r. (Dz. U. R. P. Nr. 30, poz. 240 i 241) uzyskują wyznania te podstawę prawną również i w dziedzinie praw majątkowych.

Literatura : ^Jlescandroidc* K. Dr.: Brachium saeculare według obecnie obowiązujących i dawniejszych konkordatów. Kraków

1934.    — GrabotcskS 1. Ita. dr..* Konkordat polski. Warszawa 1927. — Ortmstein J., Homer I.: Przepisy o organizacji gmin wyznaniowych żydowskich. Warszawa 1931- — Hlond A.: Rozporządzenie o zarządzie majątkiem kościelnym. Poznań

1935.    — Lukomski St. ko,: Konkordat. Lamia 1934. — Piekarski Si. dr.: Wyznania religijne w Polsce. Warszawa 1927.— Tonie: Prawdy » herezje. Warszawa 1930. — WUamotoaki B. ko. dr.: Ustępstwa ze strony Kościoła na rzecz Państwa w konkordacie z 10.2.1926 w świetle konkordatów innych. Wilno 1927.

Edward Bogdański.

Danja.

I. Geografja i stosunki gospodarcze. II. H i s t o r j a. I. Od wystąpienia na widownię dziejową do Unji Kalmarskiej. 2. Od Unji Kalmarskiej do utrwalenia absolutyzmu. 3. Od utrwalenia absolutyzmu do wojny 1864 r. 4. Czasy najnowsze. III. Współczesne stosunki ustrojowe i polityczne.

I. Geografja i stosunki gospodarcze.

Królestwo, zajmujące część półwyspu Jutlandji i grupy wysp, oddzielających morze Bałtyckie od Północnego. Część północną D. oddziela od stałego lądu wąski pas wody morskiej (Limfjord), który łączy morze Północne z cieśniną Kattegat. Z ogólnej pow. D., wynoszącej 42,927 km’ (0,43% Europy) na Jutlandję przypada 28,533 km*, na wyspy na Bałtyku (Fionja i Zelandja, Laaland, Bornholm) 13 375 km*. Danja jest krajem nizinnym, pagórkowatym (100—150 m), najwyższe wzniesienie w płd. wsch. Jutl. 172 m n. p. m. (Ejer Bavnehój). Rzeki duńskie płyną wolno meandrami przez bagniste tereny. Największą z nich jest rzeka Gudenaa (129 km dł.), wpadająca do Randers Fjord (Kattegat). Z pozostałych ważniejsze noszą nazwy Varde, Omme, Skierne, Stor, Karur. Najbliżej półwyspu leży wyspa Fionja, oddzielona odeń cieśniną Mały Bełt, szeroką od 1—16 km. Wyspa ta posiada krajobraz typowo duński, z licz-nemi wzgórzami, pokrytemi łąkami i skrawkami lasów. Ostatnio została ona połączona z półwyspem potężnym mostem uważanym za szczyt techniki inżynierskiej. Największą wyspą królestwa jest Zelandja, oddzielona od Fionji Wielkim Bełtem, od płn. Kattegatem, od wsch. Sundem, zwężającym się do 5 km. w Helsingór. Wybrzeże jej urozmaicone jest zatokami, z których naj-