Magazyn6x201

778 IZBY PRACY — IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWE W POLSCE

zrzeszenia publicznoprawne. Ustawy mogą łączyć izby w związki i nadawać im osobo wość publiczno-prawną".

Literatura: Bernhard Georg: Wirtschaftsparlamente. Wien 1923. — Graetzer Rudolf: Die Organisation der Berufs-intereseen. Berlin 1890. — Herrfahrdł Heinrich: Dos Problem der berufsstdndischen Vertretung von der franzOmchen Rewlution bis zur Gegenwart. Stuttgart 1921. — Landau Władysław: Izby Pracy. Warszawa 1932. — Lindner Ellł Dr.: Etude sur les const ils iconomigues dane les differents pays du monde. Gmbve 1932. — Pragierotca Eugenja Dr.: Ustrój i zakres działania Państwowej Bady Gospodarczej w Niemczech. _t .Ekonomista". Warszawa 1925. — Beforme du Conseil supó-rieur du Trarail m Italie. ..Etudcs et Documents", B. I. T., słrie B, Nr. 9. Gmhve 1921.— Rygier H.: Izby Pracy, projekt ustawy i uzasadnienie. Warszawa 1932. — Sprawozdanie z I Zjazdu Samorządu Gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa 1932. — ViUard Th.: Notes sur Vorganisation du traoail en France. Parts 1887.— WagenfUhr Horst Dr.: Korpo-rative Wirtachaft in Italim. Berlin 1934.

Eugenia Pragierowa.

Izby przemysłowo-nandlowe w Polsce.

I. Istota samorządu gospodarczego. II. Geneza izb przemysłowo-handlowych. I. Zagranicą, z. Na ziemiach polskich, a) W Polsce przedrozbiorowej, b) W b. zaborze rosyjskim, c) W b. zaborze austrjackim. d) W b. zaborze pruskim, e) W niepodległej Polsce. III. Struktura organizacyjna izb przemysłowo-handlowych w Polsce, i. Cel. 2. Skład. 3. Organy izby. 4. Nadzór państwowy. 5. Środki finansowe. 6. Zakres działania i uprawnienia. 7. Związek izb. IV. Izby przemysłowo-handlowe a wolne organizacje gospodarcze. V. Działalność izb przemysłowo-handlowych. I. Kierunki działalności. 2. Działalność opinjodawcza i wnioskodawcza. 3. Wykonywanie zadań o charakterze publicznym w zastępstwie Państwa i we własnym zakresie działania. 4. Działalność organizacyjna i pionierska w kierunku zaspakajania potrzeb i ułatwiania warunków rozwoju życia gospodarczego.

I. Istota samorządu gospodarczego.

Izby przemysłowo-handlowe w Polsce są, obok izb rolniczych i izb rzemieślniczych — instytucjami samorządu gospodarczego.

Na czoło definicji samorządu wysuwają się dwie: pozytywna, która określa go jako sprawowanie administracji publicznej przez samych zainteresowanych, i negatywna, określająca samorząd jako sprawowanie administracji publicznej nie przez państwo.

Nie wchodząc w analizę teoretyczną tych definicyj, należy stwierdzić, iż ze stanowiska praktyki samorząd wykazuje trzy zasadnicze cechy.

Pierwsza, to samodzielne zastępstwo państwa w administracji publicznej na określonym odcinku życia. Utworzenie zatem takiego, czy innego samorządu jest aktem decentralizacji i dekoncentracji w zarządzaniu państwem; polega to na częściowem ograniczeniu na korzyść samorządu władzy centralnej, z zachowaniem przez nią prawa kontroli.

Druga cecha — to charakter publiczny i przymusowy związku samorządowego, który na pewnem terytorjum obejmuje z woli państwa wszystkie osoby fizyczne i prawne określonej grupy społecznej, objętej reprezentacją tego związku i stanowiącej przedmiot jego działalności.

Trzecia wreszcie cecha samorządu objawia się w strukturze organizacyjnej insty-tucyj samorządowych, tworzących emanację społeczeństwa w określonej dziedzinie życia; każdy związek samorządowy musi posiadać taką strukturę, która zapewnia czynnikowi społecznemu w odpowiednim stopniu udział rzeczywisty w wykonywaniu funk-cyj publicznych i organizacyjnych przez daną instytucję samorządową.

Teorja, w zgodzie z praktyką, dzieli samorząd (poza narodowościowym i wyznaniowym) na terytorjalny, gospodarczy i zawodowy.

Nomenklatura ta nie daje jasnego obrazu dziedzin, objętych przez poszczególne rodzaje samorządu, w szczególności zaś nie zakreśla ścisłej granicy pomiędzy samorządem tery tor jalnym i gospodarczym. Z jednej bowiem strony cały szereg zagadnień wybitnie gospodarczej natury regulowany jest przez samorząd terytorjalny, z drugiej zaś działalność samorządu gospodarczego, a raczej poszczególnych jego komórek, ograniczona jest również ściśle oznaczonemi granicami terytorjalnemi. Przyczyna tego stanu rzeczy leży niewątpliwie w tern, iż samorząd „terytorjalny" jest instytucją znacznie starszą od innych form samorządu, i że silą rzeczy obejmował on w swoim czasie szereg zagadnień, które w miarę pogłębiającego się podziału pracy szukają wyodrębnienia w samorządzie gospodarczym i zawodowym. Stąd wniosek, iż należałoby uważać za znacznie ściślejszą dla oddania istoty samorządu „terytorjalnego" nazwę „samorząd powszechny", inne zaś rodzaje