Magazyn6x301

779

IZBY PRZEMYSŁOWO-HANDLOWE W POLSCE

samorządu traktować jako „samorząd specjalny".

Samorząd gospodarczy jest zatem jedną z form samorządu specjalnego. Punktem wyjścia jego istnienia jest konieczność regulowania niektórych dziedzin życia gospodarczego w drodze administracyjnej przez organizację, opartą na czynniku społecznym, wyposażoną przez państwo w odpowiedni zakres władzy.

Jak szeroki jest zakres kompetencji, przekazywanej przez władzę państwową samorządowi gospodarczemu?

Organizacje samorządu gospodarczego uprawnione są do wypowiadania opinji

0    projektach ustawodawczych w zakresie zainteresowań sfer przezeń reprezentowanych i z drugiej strony czynnik państwowy jest obowiązany do zasięgania ich opinji w tym zakresie. Jednakże opinja ta z punktu widzenia formalnego nie jest wiążąca dla władzy ustawodawczej. Uprawnienia opinjodawcze samorządu o tyle tylko przekraczają zatem odnośne uprawnienia każdego obywatela, któremu przysługuje zarówno inicjatywa ustawodawcza, jak

1    prawo rzeczowej krytyki odpowiednich projektów, że państwo nie ma obowiązku zasięgania jego opinji w tych sprawach. Stwierdzając zatem czynny udział samorządu w pracy ustawodawczej, należy podkreślić brak jego udziału we władzy ustawodawczej państwa.

Analogiczną sytuację stwierdzić można w zakresie władzy sądowej. Tutaj samorząd gospodarczy posiada w niektórych wypadkach wyłączne prawo wskazywania kandydatów do składu ciał sądowych; czynność ta jest jednak daleka od istoty zadania wymiaru sprawiedliwości, który to przywilej pozostaje niepodzielnie w ręku państwa.

Inaczej natomiast przedstawia się sprawa w zakresie władzy administracyjno-wy-konawczej. Tutaj posiada on, jakeśmy to już wspomnieli, swój odcinek, wydzielony do samodzielnego zarządzania, wskutek zrzeczenia się przez państwo pewnego zakresu prac i uprawnień na korzyść organów samorządowych.

Oczywiście jest to przedstawienie sprawy ze stanowiska obecnego stanu rzeczy, który jest rezultatem wiekowej ewolucji, uzależnionej od zmiennych potrzeb życia .gospodarczego w historji jego rozwoju.

II. Geneza izb przemysłowo-handlowych.

1. Zagranicą. Początków reprezentacji

interesów gospodarczych możnaby doszukiwać się w organizacji cechów w wiekach średnich.

Jednak reglamentacja cechowa procesów wytwarzania i wymiany wyrobów rękodzielniczych, nieprzejednanie wrogie stanowisko względem wszystkich nie-członków cechu, nawet pracujących w tym samym zawodzie i zamieszkujących w tern samem mieście, raczej hamowały rozwój gospodarczy i z tego względu nie możemy szukać zaczątków dzisiejszego samorządu gospodarczego w średniowiecznej organizacji cechowej.

Narodzin współczesnej reprezentacji życia gospodarczego należy szukać gdzie indziej.

Włoskie związki kupieckie z XIII wieku „Consoli dei mercanti" w Wenecji, Pizie, Genui, Lucca ze swymi radcami i obieranymi przez nich „consules mercantorum" dały początek do tworzenia prawidłowych korpora-cyj w późniejszych czasach i doprowadziły drogą ewolucji do powstania samorządu gospodarczego dzisiejszych czasów.

Gdy z biegiem czasu wpływy miast włoskich upadły wobec nowej, wrogiej dla państw chrześcijańskich politycznej potęgi Porty Ottomańskiej, gdy jednocześnie powstały nowe szlaki oceaniczne, a na nich nowe wielkie rynki światowe, punkt ciężkości zainteresowań wymiany międzynarodowej stopniowo przesuwa się na Zachód, ku Hiszpanji, Portugalji, Francji, Flandrji, Anglji i Szkocji oraz miastom bałtyckim. Jednocześnie powszechnie powstają reprezentacje handlowe, które zdołały już przejść ogniową próbę życia i dobrze zasłużyć się sprawie rozwoju międzynarodowych stosunków.

Pod rozmaitemi nazwami związki kupieckie organizują się w Barcelonie, Mar-sylji, Paryżu, Antwerpji, Brugji, Amsterdamie, miastach hanzeatyckich z Hamburgiem, Lubeką i Bremą na czele, w Norymberdze, Strassburgu i t. p.

Zarówno zakres kompetencji jak i stosunek do państwa związków kupieckich był rozmaity, zależnie od utrzymania bądź charakteru organizacyj wolnych, bądź obdarzonych publiczno-prawnemi funkcjami.

Ten podwójny charakter reprezentacji handlowej przetrwał do naszych czasów pod postacią dwojakiej konstrukcji dzisiejszych