m
Należnościami zbliżonymi do podatków są opłaty, które pobiera organ państwa lub jednostka samorządu terytorialnego w związku z wykonywaniem określonych czynności urzędowych. Podobnie jak podatki mają one charakter przymusowy, bezzwrotny oraz są ustalone jednostronnie przez organ. Różnią się od podatku tym, że płatnik uzyskuje w zamian określone świadczenie ze strony organu państwa. Niedokonanie takiej opłaty skutkuje wezwaniem do jej uiszczenia przez dany organ. Jeśli po wezwaniu wpłata nadal nie nastąpi, organ nie podejmuje żadnych działań urzędowych. Do najczęściej pobieranych opłat należą: skarbowe, administracyjne, paszportowe, sądowe, targowe oraz za korzystanie ze środowiska.
Opłata skarbowa jest pobierana przez organ administracji od niemal wszystkich czynności cywilnoprawnych podejmowanych na wniosek petenta. Należy ją uiścić np. przy dokonaniu
7yyr?POG0/v/(/ O ZNń&fCt rttC/ć' -w mtccefózMrte&K
wpisu do ewidencji działalności gospodarczej czy wydaniu zezwolenia lub koncesji. Należność ta, stanowiąca dochód budżetu gminy, została uregulowana ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej.
Chociaż opłatą skarbową objęte są niemal wszystkie czynności cywilnoprawne, to przedstawiona scenka ma charakter absurdalny - znaczki skarbowe kupuje się bezpośrednio w kasie urzędu.
Od czynności urzędowych nieobjętych przepisami o opłacie skarbowej rada gminy może wprowadzić opłatę administracyjną, określając jej zakres i sposób poboru. Przykładem jest opłata za potwierdzenie oświadczenia woli w urzędzie. Zbliżony charakter mają opłaty-pasz-portowe związane z procedurą wydania dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy państwa. Natomiast opłatę targową płacą wszystkie osoby fizyczne i prawne zajmujące się sprzedażą na targowiskach. Opłata targowa, która powiększa dochód budżetu gminy, jest ustalana przez radę gminy, a pobierana przez inkasentów, czyli osoby uprawnione do ściągania należności.
Opłaty gospodarcze za korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian mają na celu wymuszenie większego poszanowania środowiska naturalnego i jego ochronę. Uzyskane kwoty (kary) powiększają fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W wypadku opłat eksploatacyjnych za wydobyte kopaliny lub surowce mineralne aż 60% kwot stanowi dochód budżetu gminy, w której prowadzona jest działalność górnicza. Nieuiszczenie w terminie tych opłat skutkuje wszczęciem postępowania administracyjnego i egzekucją wraz z odsetkami karnymi.
Opłaty sądowe warunkują wszczęcie postępowania sądowego. Jeśli nie zostaną uiszczone, wniosek nie będzie rozpatrywany. Ich wysokość i charakter ustala się w zależności od danej sprawy i od wartości przedmiotu sporu - mogą być one stałe albo zmienne. Opłaty stałe dotyczą spraw cywilnych, np. pozwu o rozwód, ustalenie ojcostwa, natomiast pozostałe oblicza się według skali procentowej, np. opłata sądowa w wypadku stwierdzenia zasiedzenia zależy od wartości nieruchomości.