Magazyn6P501

487

POLSKA

Najwyższej ministrów spraw zagranicznych, zmieniła się ona w Radę Pięciu, względnie Radę Czterech lub Trzech, jeśli w posiedzeniu nie brali udziału przedstawiciele Włoch i Japonji. Delegacje pozostałych 22 państw były zapraszane na posiedzenia Rady Najwyższej, jeśli na porządku dziennym były sprawy interesujące dane państwo. Poza tern przedstawiciele państw mniejszych zasiadali w komisjach konferencji z wyjątkiem komisji terytorjalnej, złożonej wyłącznie z delegatów wielkich mocarstw. Delegacja polska została zorganizowana w ten sposób, że delegatami głównymi byli Roman Dmowski i Ignacy Paderewski, zastępcą Paderewskiego został Kazimierz Dłuski, dokooptowany do Komitetu mąż zaufania Naczelnika Państwa, który wszakże w pracach delegacji nie odgrywał większej roli. Delegatem do spraw gospodarczych był od i. IV. Władysław Grabski. Sekretarzami delegacji byli Joachim Bartoszewicz, Stanisław Kozicki i Michał Sokol-nicki.

Rada Najwyższa zajęła się sprawami pol-skiemi po raz pierwszy na posiedzeniu 22. I. postanawiając wysłać do Polski misję międzysojuszniczą pod przewodnictwem ambasadora Francji Noulensa. 29. I. Rada odbyła posiedzenie w sprawach polskich, na którem Roman Dmowski obszernie i gruntownie przedstawił położenie Polski oraz wyłuszczył polski program terytorjalny. 12. II. Rada Najwyższa powołała komisję do spraw polskich pod przewodnictwem byłego ambasadora Francji w Berlinie Julju-sza Cambon, który zażądał, aby delegacja polska przedstawiła swój punkt widzenia w sprawie zachodnich i wschodnich granic Państwa Polskiego. Wręczone ambasadorowi Cambon przez Romana Dmowskiego dwie noty z 28. II. o granicach zachodnich i z 3. III. o granicach wschodnich były szczegółowem sprecyzowaniem jego programu, przedstawionego Radzie 29. I. Nota

0    granicach zachodnich mówiła we wstępie: „Odbudowanie Państwa Polskiego winno być uważane jako: 1) akt sprawiedliwości

1    naprawienia zbrodni rozbiorów (1772, 1793, ^I795)‘> ²) wynik rozwoju sił narodowych polskich, które rosły mimo destrukcyjnych wysiłków mocarstw rozbiorowych, oraz konsekwencja rozpadnięcia się Austro-Węgier, rozkładu imperjum rosyjskiego i klęski Niemiec; 3) konieczność ustanowienia między Niemcami a Rosją państwa silnego i prawdziwie niepodległego. Z pierwszego założenia wynika, że za punkt wyjścia dla określenia granic odbudowanego Państwa Polskiego powinno służyć tery-torjum Polski z przed pierwszego rozbioru (1772). Drugi wzgląd narzuca pewne zmiany dawnych granic bądź przez włączenie do Państwa Polskiego niektórych ziem, położonych poza jego granicami z 1772, gdzie ludność polska stwierdziła swoją żywotność, bądź przez pozostawienie poza Państwem Polskiem tych części terytorjum z 1772, gdzie siły narodowe polskie uległy znacznemu zmniejszeniu po rozbiorach. Konsekwencją trzeciego założenia jest pewna rektyfikacja dawnych granic przez przystosowanie ich do wymagań ekonomicznych nowożytnego państwa i do jego obrony". Wychodząc z tych założeń delegacja polska żądała, aby do Polski przyłączone zostały Warmja, Prusy Zachodnie, Poznańskie, Śląsk Górny, Śląsk Cieszyński, części węgierskich komitetów spiskiego, orawskiego i trenczyńskiego, i wreszcie cała Galicja; na wschodzie proponowana lin ja graniczna nie dochodziła granic 1772, ale obejmowała Wilno, Dźwińsk, Mińsk, Pińsk, Równe i Kamieniec Podolski.

Komisja do spraw polskich przedłożyła 20. III. Radzie Najwyższej raport, dotyczący granic zachodnich Polski, zgodny na-ogół z projektem Dmowskiego. 29. III. raport ten rozpatrzyła Rada wprowadzając na wniosek przedstawiciela Anglji Lloyd Geor-ge’a ważkie zmiany; postanowiono mianowicie Gdańska nie przyłączać do Polski, lecz utworzyć z niego wolne miasto. Tegoż samego dnia 29. III. komisja do spraw polskich wypowiedziała się za zastosowaniem zasady ściśle etnograficznej przy ustalaniu granic wschodnich Polski, za przeprowadzeniem na miejscu badań, dotyczących stosunków miejscowych i woli ludności, i wreszcie za odroczeniem decyzji w sprawie przynależności ziem wschodnich do chwili, gdy nastąpi stabilizacja stosunków w Rosji. Wynikało stąd jasno, że koalicja sprawą granic polsko-rosyjskich zajmować się nie chce, przynajmniej narazie.

7. V. doręczony został Niemcom projekt traktatu pokojowego, przewidujący przyłączenie Górnego Śląska do Polski i utworzenie wolnego miasta Gdańska. Na warunki te delegacja niemiecka odpowiedziała 29. V.