Magazyn6`101

597

HERRIOT EDOUARD — HEYDEL ADAM ZDZISŁAW

H. został premjerem i ministerm spraw zagranicznych. W r. 1934 był przez kilka miesięcy ministrem bez teki w gabinecie Doumergue’a. Wreszcie w czerwcu 1936 r. został prezesem Izby Deputowanych.

H., człowiek wysokiej kultury naukowej i artystycznej, jest typowym przedstawicielem oświeconej i radykalnej burżuazji francuskiej, której ideały społeczne, oparte na laicyzmie i demagogicznej obawie zrażenia sobie mas ludowych, umożliwiły stronnictwu radykałów socjalnych zajmowanie w życiu politycznem Francji dominującego stanowiska pod warunkiem ścisłej łączności z bardziej na lewo stojącemi partja-mi. Wskutek tego H., a z nim jego stronnictwo, byli nieraz narzędziem naprzód socjalistów, a potem komunistów, pomimo że wrodzona zachowawczość sfer posiadających drobnego mieszczaństwa i wolnych zawodów, z których rekrutuje cię stronnictwo radykałów socjalnych, powinna była skłaniać do obrony istniejącej struktury społecznej, wyraźnie kapitalistycznej.

Jako szef rządu i minister spraw zagranicznych, H. był gorącym poplecznikiem ideologji Ligi Narodów i pacyfistycznej polityki, opartej na teoretycznych gwarancjach bezpieczeństwa i regjonalnych paktach nieagresji. Na podstawie takiej ideologji, po zawodnych próbach porozumienia z demo-kratycznemi — przed Hitlerem — Niemcami, H. odbył podróż do Rosji Sowieckiej, skąd dzięki umiejętnej propagandzie powrócił jako gorący poplecznik porozumienia z Sowietami, w których jego doktrynerski idealizm chciał widzieć wcielenie wolności demokratycznych. Jego wpływom przypisać należy późniejsze zawarcie sojuszu francusko-sowieckiego.

Stosunek H. do Polski był zawsze nie-tylko pełen sympatji, ale i gorący, jak tego dowodzi między innemi jego artykuł „Pen-sees vers la Pologne", napisany dn. 18 sierpnia 1916 r. Pomimo ostrożności, z jaką urzędowa Francja odnosiła się wówczas do kwestji polskiej ze względu na Rosję, H. w tym artykule stwierdza, że dramat wielkiej wojny nie uopuszcza kompromisowych rezultatów i że wolność ciemiężonych narodów musi zwyciężyć. Nawołuje Polaków, by pozostali wierni własnym ideałom i tym, którzy wraz z Polską wierzą w potęgę wolności, a zatem nie powinni nic uronić w konflikcie światowym ze swoich ideałów niepodległościowych, pomimo że przyszłość była wówczas jeszcze tak ciemna. Pomimo tak sympatycznej dla Polaków nuty idealizmu, gdy H. doszedł do władzy i wpływów, narażał przez swój doktryne-ryzm pacyfistyczny nasze najżywotniejsze interesy.

H. jest płodnym i utaIentov'anym pisarzem; jego wybitniejsze dzieła są: Philon le Juif 1897. — Teza doktorska o pani Reca-mier i jej przyjaciołach 1904. — Agir 1916. — La Russie nouvelle 1922. — Dans la foret normande 1929. — La vie de Be-thoven 1930. — La Porte Oceane 1932. — La France dans Ie monde 1934. — L’Orient 1934.

Władysław Sobański.

Ruydel Adam Zdzisław.

H. urodził się dn. 6. XII. 1893 r. w Gar-dzienicach w woj. kieleckiem. Gimnazjum kończył w Krakowie. Następnie w latach 1915 —1921 studjował prawo i nauki ekonomiczne w Moskwie, Kijowie i Krakowie. W r. 1922 uzyskał doktorat prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w r. 1925 habilitował się z ekonomiki na tymże uniwersytecie. W r. 1929 został mianowany profesorem nadzwyczajnym ekonomiki i polityki ekonomicznej na Un. Jag. W r. 1934 został emerytowany, lecz w r. 1937 mianowany zwyczajnym profesorem tychże przedmiotów w tymże uniwersytecie. W r. 1933 spędził rok jako stypendysta Instytutu Rockefellera w Stanach Zjednoczonych A. i w Anglji. Po powrocie z zagranicy objął wykłady zlecone z ekonomiki i polityki ekonomicznej na Wyższem Studjum Handlowem w Krakowie i Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. W r. 1934 został dyrektorem utworzonego wówczas przy pomocy Instytutu Rockefellera Instytutu Ekonomicznego Polskiej Akademji Umiejętności w Krakowie i w tym charakterze redaguje naukowe pismo ekonomiczne, wydawane w języku polskim i angielskim, p. n. „Studja Ekonomiczne (Economic Studies)".

W teorji ekonomiki jest H. przedstawicielem kierunku neoklasycznego z pewną przymieszką wpływów psychologizmu austrjackiego, zwłaszcza w jego nowej formie, zapoczątkowanej w Wiedniu przez H. Mayera. W polityce ekonomicznej jest wyraźnym i bezkompromisowym zwolennikiem liberalizmu ekonomicznego.

39

Encyklopedia nauk politycznych.