Magazyn6`001

596 HERMANN FRIEDRICH BENEDIKT WILHELM — HERRIOT EDOUARD

szerzyła się w Niemczech i dała później podstawę dla rozwoju szkoły historycznej. Uważał on, że interes osobisty nie zawsze bywa zgodny z interesem zbiorowym i otąd nie należy w teorji zajmować się tylko zaspokojeniem interesów osobistych, ale udzielać w niej miejsca również „duchowi obywatelskiemu". Myśl tę podjął potem Fr. List i oparł na niej swą teorję ekonomiki narodowej. Również Listowi dał H. broń do ręki, zwracając uwagę na różną produkcyjność przedsiębiorstw tej samej kategorji, wynikającą z różnej jakości i różnego stanu maszyn w nich używanych. Z tego spostrzeżenia wywiódł H. swą teorję zysku przedsiębiorcy, w ktÓTej zysk ten przyrównywa do pewnego rodzaju renty różniczkowej. Zagadnieniu renty poświęcił H. wogóle dużo uwagi. Dowodził, że kapi tały obrotowe dają wskutek znacznej swej ruchliwości prawie jednakową stopę dochodu; kapitały zaś stałe, nie będąc w stanie ani zmieniać miejsca, ani powiększać się łatwo, posiadają stopę dochodową bardzo zróżniczkowaną. Część ich przynosi dochód wyższy od dochodu z kapitałów obrotowych i z innych kapitałów stałych. Dochód ten może stać się ich trwałą właściwością, o ile nowe kapitały stałe nie posiadają tej samej albo wyższej produkcyjności. Taki dochód nazywa H. rentą. Rentę gruntową uważał H. za szczególny rodzaj renty z kapitałów stałych. W teorji procentu był zwolennikiem i jednym z filarów teorji usług kapitału. i znając rzeczowe pojęcie kapitału, uważał, że przynosi on samodzielne i trwałe usługi. Odnosi się to tak do kapitału stałego, jak i do kapitału obrotowego. Po tej samej Iinji szło rozumowanie Saya i Men-gera. Znane są również bardzo popularne w swoim czasie uwagi H. na temat różnic między ekonomiką a techniką, przyczem za kryterjum rozróżniające uważał właściwą ekonomice zasadę gospodarczości, niespotykaną w technice. Wiele również zdziałał H. dla rozwoju teorji cen. W polityce ekonomicznej był zwolennikiem umiarkowanych ceł ochronnych.

Witżniejsze prace: Dissertatio exhibens sententias Romanorum ad oeconomiam politicam pertinentes. Erlangen 1823. — Staatswirtschaftliche Untersuchungen. Miinchen 1832. — Die Industrieausstellung zu Paris im J. 1839. — Nachrichten iiber den Zustand der verschiedenen Zweige der Fabrikation, iiber Ein- und Ausfuhr an

Rohstoffen und Manufakturen in Frankreich seit 1815. Nurnberg 1840. — Die Reichs-verfassung und die Grundrechte. Zur Orien-tierung bei der Eróffnung des bayerischen Landtags im September 1849. Miinchen 1849.—Beitrłige zur Statistik des Kónig-reichs Bayern, zeszyt 1 do 17. Miinchen 1850—1867. — Die Bewegung der Bevól-kerung im Kónigreich Bayern. Miinchen 1853. — Ueber die Gliederung der Bevól-kerung des Kónigreichs Bayern. Miinchen 1855. — Ueber den Anbau und Ertrag des Bodens im Kónigreich Bayern. Miinchen 1857. — Rechenschaftsbericht iiber die Ver-handlungen des interna uonalen statistischen Kongresses zu Wien 1857. Wien 1858. Poza tem ogłosił liczne artykuły w „Archiv der politisrhen Oekonomie", „Augsburger Allgemeiner Zeitung", „Berliner Jahrbiicher flir wissenschaftliche Kritik“, „Jahrbuch fiir Nationalókonomie", „Miinchener Ge-lehrte Anzeigen d. bayer. Akad. d. Wiss.“.

Literatura: Błock M.: Analyse de travaux de M. de Hermann, comeiller d’Etat. „Journal des Economistes'\ trzecia 8 er ja, tomy VII i XII. Paris 1867 i 1868. — Helferich J. non: Fr. B. W. von Hermann ais nationalókonomischer Schriftsteller. „Zeitschrift f. Slaatswiss", tom XXXIV. Tiibingen 1878. — Knapp G. F.s Hermann und Helferich. „Miinchener Allg. Zeitung” z 18. I. 1897.

Witold Trąmpczyński.

Herriot Edouard.

H., francuski polityk i mąż stanu, ur. w Troyes w 1872 r. Wyższe studja ukończył w „Ecole Normale Superieure" w Paryżu na wydziale humanistycznym (1893), poczem został profesorem liceum w Nantes i w Lyonie. Działalność polityczną rozpoczął jako burmistrz Lyonu (1905). W 1912 r. wybrany został senatorem z departamentu Rodanu, w 1919 r. posłem do parlamentu z tegoż departamentu jako członek, a wkrótce i przywódca stronnictwa radykałów socjalnych. W 1916 r. wszedł do gabinetu Brianda jako minister robót publicznych. Premjerem został po zwycięstwie lewicy w wyborach 1924 r. i pozostał szefem rządu do 1925 r., gdy gabinet jego upadł na skutek kryzysu finansowego, Po rządach Pain-levego i Brianda próbował w 1926 r. stworzyć własny gabinet, lecz parlament niezwłocznie zmusił go do ustąpienia, pomny na katastrofalne wyniki jego gospodarki fi nansowej. Wszedł jednak jako minister oświaty do gabinetu jedności narodowej Poincarego. Po nowych wyborach w 1932 r.