Magazyn6301

ei

i okrągły— r. Z. longa et rotunda; które pochodząc z jedni) i tójże Bamćj rośliny, różnią się tylko postacią, więcój od sztuki niż przyrody zależną.

Gat. 2. O. wonny [C. aromatica Salisb. v. Zedoaria Roxb.1, czyli Zedoar. Salisb. t. 96.— Kłąb jak w Cytwarze ale żółciejszy. Łodyga 3' dorastająca, otoczona spodom kilkoma pochwami łuskowatemi. Liście po 4—6 za pomocą o-gonków jakby skrzydlatych na pochwach poosadzane, 1—2' długie, szćroko - lancetowate, z obu końców zwężone, cienko-kończyste, bez plam zielone, Bpodem jedwabistowłose. Szy-pułka 5—6" wysoka, porosła wietko przysadkami pochwiez-kowatymi tępymi. Kłos '/₂ — 1’ długi. Przysadki podłużne, worezasto zrosle, obejmujące po 3—4 kwiatków krótszych od siebie,— górne czubate większe i szkarłatne, a wewnętrzne krótkie i błonkowate. Kielich zaledwie '/₃ korony. Korona z rurką krótką i mało rozszórzoną; z gardzielą Bzćroką i porosłą małymi i żółtymi włosami gruczołonośnymi; z łatkami zewnętrznemi, wzniesionemi, blado-mięsnćj barwy, z których górny sklepisty i koóczystszy,— z wewnętrznemi zaś mięsiste-mi, blado-żółtcmi; z miodowargą 3łateczkową,— a jej łateczką środkową bardzo długą, przewrotnie-jajowatą, całkowitą, z brzegiem wzniesionym a środkiem wypukłym i ciemniójszój barwy, obiema zaś łateczkami bocznemi sklepistemi. Główka długo- i kończysto-ostrogowa. Znamię lćjkowato-3łateczkowe. — Kośnie w Indyach wschodnich i w Chinach.

Kłąb jako korzeń cy tw ar owy długi i okrągły— radix Ze-doariae longa et rotunda, używany bywał wraz z poprzedząjącyra.

Gat. 3. O. długi [C. longa Lin.], u dawnych polskich ziołopisarzy O. indyjskim, Żółcieniem, Żółcienicą, Szafranicą i Szafranem indyjskim mianowany. W. t. 235.— Kłąb bulwo-waty wydaje liczne, wstawowate, długie i ciemno-żółte bulwy, a przytćm nieco włókien kończących Bię bulwkami bezbarwnemu Liście po 4—6, bardzo - długoogonkowe i tylko w samój podstawie obćjmujące się pochwiasto; blaszka l'/%' długa a 5—6" szóroka, długo-kończysta, lśnąca, zielona i naga. Z pośrodka ogonków skręconych niby w łodygę, wyrasta na krótkim głąbiku otoczonym pochewkami— kłos 6" długi, z przysadkami kończystymi, odgiętymi, białymi tylko w końcach szkarłatnymi. Kwiaty blado-żólte z miodowargą cie-mnićjszą.— Rośnie dziko w Indyach wschodnich; gdzie, równie jak w Chinach i Kochinchinie, uprawiają go na ob-szórną stopę

W lókarstwie mają Bwoje zastósowanie bulwy żółte, pod nazwiskiem korzeni Oetryła długich— radices Curcumae longae, od dawna znanych już od lókarzów jako korzenie ciptrowe, cypertkie, cype-rowe, indyjtkie; które, jako okwitujące w ostryżni k (curcurainum), używają się w Azyi za lśk pobudzający, roztwarzający i nieco pędzący niocz : w Europie zaś dawniśj zadawano je w niemocach wątroby i innych