Magazyn69601

384

kę kielicha, krótszych od jego łatek, płaskawych i wykrojonych. Pręcików 4—5, osadzonych na krańcu krążka, pomiędzy łatkami kielicha a naprzeciw płatków; nitki króciuch-ne; główki wewnątrzwrotne, 2woreczkowe, w podstawie roz-szczepane, otwićrające się w podłuż. Jajnik wolny, prawie równy lub tóż krótszy od rurki kielicha; komory 1 zalążkowe; zalążki wzniesiono z podstawy; szyjek 3—4, w podstawach zrosłych, a w wierzchołkach niniój więcej wolnych; znamiona tępe i brodaweczkowane. Pestczak jagadowaty i kulisty, o 2ch lub 4ch—pestkach kostnych, niepękających i Ina-sionowych. Nasiona z głębokim rowkiem grzbietowym o-bójmującym szewek, lub ściśnione i z tymże wewnętrzno-bocznym. Zarodek w białku mięsistem i skąpćm, prostole-gły; listnie mięsiste, obejmujące rowek nasienia, rostek kró-ciuchny i dólny.

Gat. 1. S. pospolity [R. cathartica Lin.], od dawna Szaklag, później S. ciernLty. W. t. 104.— Krzew 6—9' lub drzewo 12—18' wysokie; o licznych gałęziach prawie-naprze-ciwległych, nagich i poznkończanych z końcem piórwszego roku— w cierń niknący znów w 3im roku; a pędach delikatnie omszonych. Liściach z pąpiów kątowych wiązkowych, a z końcowych naprzemianległych lecz tak zbliżonych— iż się zdają być naprzeciwległymi, dość długo- i omszono-ogonko-wych, jajowatych lub nieco-okrągłnwych, krótkokończystych, w podstawie zawsze p/awie-sercowatych, 1—2'/₂" i 9—18'", pierzastonerwowych , nierówno-, drobno- i tępo - piłkowano-karbowanych w ząbki górą często gruczołkowe, nagich, tylko za młodu spodem omszonych; z przylistkami małymi . szydlowatymi. Kwiatach 4liczebnych, rozdzielnoplciowych, zielonawych, w wiązkach po 3 do 5ciu lub niekiedy po 10 do20tu z pąków bocznych; z kielichem płaskim, a jego łatkami podłużnie-kończy stemi; z płatkami dużo mmćjszymi i podłużnymi; w męzkich o 4ch pręcikach z szyjką krótszą lecz bez jajnika i znamienia,— a w żeńskich nieco drobnićjszych, z 4ma pręcikami niewykształconymi, i 4ma znamionami niteczkowatemi. Owocach wreszcie kulistych, wielkości grochu, czarnych, wewnątrz zielonawo-żółtycn, osadzonych na niteczkowatym kielichu, o 4ch pesteczkach pękających.— Pospolity po zaroślach, gajach, lasach i koło płotów w Europie; kwitnie w maju i czerwcu.

Owoce jako jagody Szakłaka— baccae Rhamn: catharti-ci t. Spinae cervinne ieu doraesticae, zawićrajijcr wiele katar-tynu, 8} mocno przeczyszczającymi i nawet i pobudzającymi do wy miot: dzii jednak już nie używane przez lśkarzów.

^aaa/Wvv-