page0093

83

od wszystkich narządów, biorących pośredni udział w wykonywaniu ruchów. Mieć świadomość wysiłku, znaczyłoby zatem odbierać wszystkie te wrażenia dośrodkowe i nic więcej; a dowodem tego jest, że gdy świadomość wysiłku objawia się najwyraźniej wtedy towarzyszy jej jakaś energia mięśniowa, jakiś skurcz silny, zaburzenie oddechu, słabnie zaś, gdy oddychać będziemy równo i mięśnie spoczywać będą.

Z wielkim żalem naszym nie możemy nic bardzo jasnego powiedzieć o tych zagadnieniach. Próba intelektualizowania wszystkich zjawisk psychicznych jest wysoce zajmująca i prowadzi do dość jasnej koncepcyi, w której wszystko tłómaczy się mechanizmem, odbijającem się w zwierciadle, w zwierciadle świadomości. Ale stoimy zmieszani i musimy zadać sobie pytanie, czy ta jasność koncepcyi nie jest sztuczna, czy uczuciowość, wzruszenie, wysiłek, wola istotnie sprowadzić się dają do postrzegania, czy nie są to nieprzywiedlne raczej elementy, które dołączyć trzeba do świadomości. Pożądanie naprzykład czyż nie przedstawia dopełnienia świadomości? Pożądanie i świadomość czyż razem nie przedstawiają czegoś, co nie należy do świata fizycznego, lecz tworzy świat duchowy?

Pytanie to pozostawiam bez odpowiedzi.

http://rcin.org.pl

6*