page0115

82 Owady: Motyle (Zmierzchnikowce).

70 mm), skrzydła tylne nie wycięte od strony odwłoka, ale żłobkowane; obie pary całobrzegie, białe z czarnym kątem przednich i czarną plamką na przednim brzegu tylnych; poza tern u samca bez plam, u samicy z 2 plamami okrą-głemi i 1 klinowatą na tylnych. Bardzo pospolity i liczny; 2 pokolenia. Gąsienice (26) z krótkiemi, delikatnemi włoskami, gromadnie na liściach kapusty, kalarepy i innych krzyżowych; mogą zrządzić dużo szkody. Stają się bardzo czę sto pastwą baryłkarzy (p. str. 70). Po-czwarka żółto - zielonkawa w czarne plamki; osnutka; zimująca.

Tab. 24 fig. 3. Rusałka pawik dzienny (Yanessa io), dość duży (siąg 50—60 mm); skrzydła barwiste, z oczkami o brzegu wycinanym, tylne żłobkowane; nogi przedniej pary w kształcie kosmatych sędełek. Pospolity. Gąsieni- , ce z gałęzistemi kolcami; towarzysko na pokrzywie lub chmielu; zazwyczaj nieszkodliwe. Pocz warka z 2 rogami na głowie, jasno-brunatna w złociste plamki; zawieszka. Zimują dorosłe samiczki.

Tab. 24 fig. 4. Modraszek lazurek

(Lycaena icarus), mały (siąg 25—30 mm); skrzydła samca zwierzchu szafirowe, samicy brunatne; spód u obojga szarawy, z podwójną obwódką z plamek żółtych i czarnych. Bardzo pospolity na łąkach i w lasach; 2 pokolenia. Gąsienice (46) krępe, stonogowate (wypukłe zwierzchu, płaskie od spodu), z delikatnemi, krótkiemi włoskami; na roślinach motylkowatych, żerują w nocy, w dzień ukryte; szkody małe. Poczwar-ka krępa, niebiesko-zielona, z żółtemi przetchlinkami; zawieszka. Zimują gąsienice.

2 Podrząd. Zmierzchnikowce cz. Fcrtaki (Crepuscularia

s. Sphinges).

Ciało grube, zwykle przylegająco wło-siste; z odwłokiem zwężającym się do tyłu; przyoczka zwykle są; rożki kanciaste, nitkowate lub szczecinowate, wyjątkowo maczugowate; trąbka przeważnie długa, skręcona ślimakowato. Skrzydła w spoczynku ułożone daszkowato lub poziomo; przednie długie a wąskie, tylne krótkie, zwykle z podpórką. Latają przeważnie o zmierzchu lub w nocy; niektóre w dzień. Gąsienice duże, 16-nogie, nagie lub z delikatnemi włoskami, często jaskrawo ubarwione, zwykle z rogiem na końcu odwłoka. Poczwarki walcowate, ciemne, w oprzę-dzie lub bez, bardzo często ukryte. W Europie 125 gatunków, z tego w Europie śród. 81.

Tab. 24 fig. 5. Zmierzchnica trupia główka (Acherontia atropos), największy motyl w Europie (dł. 55—60 mm, siąg 110—125 mm). Ciało grube i mocno kosmate, z dużą głową i dużemi oczami, ale dość krótką trąbką; skrzy dła wąskie, w spoczynku ustawione poziomo; na grzbiecie charakterystyczny

rysunek w kształcie trupiej głowy. Pospolity głównie w Europie płd.; u nas spotyka się go wszędzie, ale niezbyt licznie. Lata o zmierzchu, wlatuje do pokojów; wydaje piszczący głos przez tarcie powłok skręconej trąbki. Kwiatów nie odwiedza; wysysa soki wyciekające z drzew, często wnęca się do uli i wypija miód z plastrów. Gąsienica duża (dł. 130 mm), jaskrawa, naga, na ziemniakach, bieluniu, jaśminie i t. d.; nieszkodliwa, bo nieliczna. Poczwarki duże, kasztanowate, w ziemi; zimują.

Tab. 24 fig. 6. Fruczak gołąbek *

(Macroglossa stellatarum), wielk. śred. (siąg 45—50 mm); ciało szerokie, spłaszczone, ze szczoteczką włosów na końcu; trąbka długa. Skrzydła w spoczynku poziomo. Bardzo pospolity w maju (dorosłe, które przezimowały) i od lip-ca. Lata bardzo szybko; wypija soki z kwiatów, zawieszony w powietrzu nad niemi. Gąsienica (66) na przytulji (Ga-lium), w jesieni; pocz warka brunatno-szara, w liściach spojonych oprzędem.