page0141

133

Scbreiber — Schrdder

Scbreiber (Henryk), spółczesny historyk i teolog niemiecki, uroził się we Freiburgu, wBryzgawii, r. 1793, uczył się w temźe mieście, został professorem i dyrektorem miejscowej szkoły r. 1822, otrzymał r. 1826 katedrę teologii moralnej w uniwersytecie, wykładał, mianowicie o bezżeństwie księży, zasady niezgodne z prawowiernością, które rozwijał także w dziele o teologii moralnej: Lehrbuch der Moraltheologie (Friburg, 1831—34, tomów 2). Z tego powodu r. 1835 utracił katedrę i później żył prywatnie. Wydał także naukę rę-ligii podług rozumu i objawienia: Allgemeine Religionslehre (1829) i o katolicyzmie niemieckim, Deutschhalolisckes, (Freiburg, 1846). Jako historyk, wydał wiele dzieł wo gólności o sw'oim kraju, o jego początkach i pomnikach (1820—46); Heim-ieh Lorih Glaream/s gehrónter Diehfer, Fkilolog und Mathematilrer at/s dem XVJ Jtihrh. (1837); Die Feen in Europa (1842).

Schrdckb (Jan Maciej), historyk kościelny, urodził się w Wiedniu I733rr. Odbył nauki gimnazyjalne w Presburgu, a uniwersyteckie w Getyndze. W o-ku 1762 został professorem uniwersytetu w Lipsku, oraz konserwatorem Libii— joteki. Szczególniej się poświęcił nauce języków wschodnich i historyi powszechnej. W 76-tyrn roku życia, r. 1808, spadł przypadkiem z drabinki, biorąc książkę z swojej biblijoteki i złamał nogę, a w skutek tego w kilka dni umarł. Dzieła jego są: Historyja powszechna dla dzieci, Historia religionis et ecaUmae ehristiarme (7-me wydanie przez Marheineke, Berlin, 1829); A/t-gmn&ine Biographżo (1767—91, tomów 8); Lebensbeschreibungen beruhmter M/tiWcr (1789, tomów' 2) Najcelniejszem jego dziełem, jest historyja kościelna: CłerisUiche Kirehengesrhiehtc (Lipsk, 1768—1803, tomów 35; drugie wydanie, Tschirnera, 1772—1825, tomów 14); Kir eh engeschieh te seit der Refor-mation (Lipsk, 1804—12, tomów 10), przy tern ostatniem dziele znajduje się żywot Schrockha przez Tschirnera. Do historyi powszechnej Guthrie i Graya, wypracował on historyje włoską, francuzką, niderlandzką i angielską (1770 do 1776). W historyi kościelnej dał dowody umiarkowania i bezstronności względem katolików, rzadkiej między pisarzami jego wyznania. Historyja po— wszeehna przez J. M. Szreka, z niemieckiego przetłómaczona przez księdza Pawła Kotowskiego, pijara i doprowadzona do r. 1812, wyszła we dwóch tomach w Wilnie i Warszawie 1813 r.    L. R.

Schroeder (Antoni), probierz generalny, później administrator mennicy warszawskiej za Stanisława Augusta. Mąż wielce w wiadomościach men-nicznych biegły, któremu przypisywano wszystkie pożyteczne ustawy, poczynione względem pieniędzy od r. 1765—1796; zmarły w Warszawie r. 1799. Zostawił szacowny rękopism niemiecki p. t.: Polnische Medaillen und Miinz-gesehichte nnter S. M. des Kómgs Stanislaus Augustus (Warszawa, roku 1797, in folio), obecnie w posiadaniu Fausta, numizmatyka Warszawskiego.    F M. S.

Schroder (Fryderyk Ludwik), znakomity artysta i pisarz dramatyczny, urodził r. 1744 w Schwerin (w ks. Meklenburg’skiem). Gdy matka jego po śmierci ojca w powtórne w^reszła związki z aktorem Ackermann’em r. 1749 w Moskwie, wędrował on wspólnie z rodzicami przez Kurlandyję, Polskę i Prussy, gdzie występował w rolach dziecięcych. W Królewcu pozostawili go rodzice w kollegium w biedzie uciekając przeed naciągającemi Rossyjanami. Bez sposobu do życia, dostał się młody Schroder do szewca któremu dopomagał w łataniu obuwia, dopóki akrobata Stuart nie zajął się nim i nie począł go kształcie duchowe. W r. 1759 wreszcie rodzice ściągnęli go do Soloturn, gdzie się wyrobił na artystę i tancerza, i przebiegając Szwajcaryję i okolice