page0148

zac za istoty przejściowe na drodze ewolucyi, czy też cofając się do pierwotnej komórki do tej prostej monery *), do tego organizmu bez organów śledzić zechce jego pochodzenie, czyż będzie mogła przypisać je tylno działaniu sił fizyczno-cbe-micznych i zawołać: wszystko w przyrodzie powstało z przyrody! o Bogu jako przycznie, nie ma co mówić! Jakże szybko i lekkomyślnie rozstrzygalibyśmy w sprawie najgłębszych tajników wiedzy! Nauka prawdziwa, poważna, postępuje może zbyt powoli i ostrożnie, ale za to do pewniejszych dochodzi rezultatów; szka ona wszędzie zarodków, niszczy je i bada czy przyroda sama nie wyda ich na nowo; lecz na darmo! gdzie nie ma zarodka, tam przyroda jest bezpłodna. Wiedza ma więc prawo głosić w imię doświadczenia, że materya sama przez się, bez przyczyny nic wydać me może, czyli, że nie ma życia, któreby powstało samorodnie, z własnego popędu; gdyż wszystko temu zaprzecza i raz na zawsze z taką doktryną rozstać się musimy.²)

Jeśli istoty niższego rzędu nie mogą wydać życia same przez się — to rzecz oczywista, że jakaś przyczyna wyższa musi wystąpić działają-

^J) Moner dzisiaj przyrodnicy nie przyjmują.

²) Dowiedli tego znakomici uczeni: de Humboldt w liście do Warnhagena. Lcnget w „Rozprawie o fizyologii¹¹. Pasteur „Hetćrogenie du traite de la gćnćration spontanće sur des nouvel-les experiences. Flourens ,.Ontologie naturelle et cours de phisiologie^1-. Claude Bernard ,,Sprawo-danie o postępie -fiizyologii we Francyi“ itd.

http://rcin.org.pl