page0190

180

człowiek i zwierzę nie stoją bynajmniej na tym' samym stopniu w skali rozwoju istot, które postępują podług z góry ułożonego planu od naj niższych do najwyższych jestestw. Badania fizyo-logiczne dowodzą, że człowiek zajmuje tu stopień* odrębny i istotnie wyższy.

Już sama architektoniczna budowa ciała ludzkiego, uważana ze względu fizyologii i anatomii, jak sama zewnętrzna postawa żyjącego człowieka, odradzają wysoką jego godność. Chociaż człowiek jedną stroną swego życia zbliża się do zwierzęcia, atoli same nawet warunki jego ciała wykazują dostatecznie, jak bardzo od niego się oddala.

Jego postawa prosta z pośród wszystkich zwierząt tak dalece go wyróżnia, że filozoficzny język Greków, mając to głównie na oku, dał mu imię „ćevd-Q(onoę“ tj. ten, co patrzy w górę. Postawa ta tak jest człowiekowi naturalną, że i dziecię w pierwszych latach swego życia usiłuje ją przybierać i cały jego organizm do tego zdąża ; fa postawa wskazuje człowiekowi, że powinien używać swych zmysłów i swych władz inaczej niż zwierzę; uczy go jeszcze, źo jego ciało ma inne przeznaczenie, aniżeli ciało zwierzęcia i że ono nie powinno być narzędziem niewolni-czem ślepego instynktu, lecz oiganem szlachetnym i tłumaczem wolnego ducha. „Wszystko w człowieku — powiada Buffon — oznajmia, że jest panem ziemi i wszystko w nim, nawet zewnętrzna postać, wykazuje jego wyższość po-

http://rcin.org.pl