page0309

305

następuje rozejście się obydwóch połówek, i w rezultacie poczynają żyć dwie komórki potomne. Przy podziale zatem ami-totycznym nie spotyka się tworzenia się włókien, wrzeciona, ani chromosomów, ani też promieniowania substancyi protoplazma-tycznej, jak się to dzieje przy podziale mitotycznym. Amitozę zauważono nie tylko u ustrojów jednokomórkowych w rodzaju Amoeba tentaculata, lecz nadto u leukocytów w krwi Salamandry, Johnson (1892) i Blochmann (1885) zauważyli ją w komórkach nabłonkowych u członkonogów (Arthropoda) oraz w komórkach zarodkowych skorpiona, Platner (1889) w komórkach naczyń Malpighi’ego, Carnoy w rozmaitych tkankach członkonogów itd. Również w królestwie roślinnem spotkać się można z tym rodzajem podziału komórek. Wogóle występuje ami-toza nie tylko u komórek degenerujących, jak sądzili Flemming, Ziegler i Rath, lecz w wielu razach tam, gdzie idzie o rozrost szybki tkanek, jak np. przy rozmaitych nowotworach etc.

Podział mitotyczny (karyokinetyczny) został odkryty przez Mayzla w zakładzie histologicznym uniwersytetu warszawskiego pod kierunkiem prof. Hoyera sen. (1875). Od tego czasu wielokrotnie obserwowany i opisywany na podstawie badań, prowadzonych tak na materyale zwierzęcym, jak roślinnym, ma ten dział zjawisk życiowych komórki literaturę bardzo bogatą.

Proces podziału karyokinetycznego można z łatwością obserwować np. na leukocytach, komórkach nabłonkowych itp. I)o tych obserwacyi najwygodniej jest posługiwać się komórkami płazów, bo one jako stosunkowo bardzo wielkie, dają obrazy nader wyraźne.

Budowę jądra komórki spoczynkowej znamy już z opisu poprzedniego, a szczegóły te są ważne, bo stanowią punkt wyjścia dla zjawisk, z któremi właśnie zapoznać się mamy. Wiemy już, że zrąb chromatynowy jest złożony z grudek i ziarn grubych chromatyny, które są rozrzucone bez ugrupowania wyraźnego wśród jądra. Otóż kiedy komórka zaczyna się przygotowywać do karyokinezy, widać, że substancya chromatynowa układa się w postaci splątanej, powikłanej nitki, która tworząc sploty najrozmaitsze daje obraz kłębka. Równocześnie wyraźnie widać zanik błony, otaczającej jądro tak, że cała ta nitka splątana substancyi chromatynowej obecnie jest umieszczona wprost wśród masy protoplazmatycznej. To stadyum podziału

X. Gabryl: Filozofia przyrody.    20

http://rcin.org.pl