page0392

384

Siarka

w kształcie mniej więcej walcowatych kawałków w handlu się znajduje (siarka prętowa). Z powodu złego przewodnictwa Ciepła siarki, pręty te trzymane w ciepłej ręce, pckaią wewnątrz ze słabym trzaskiem; siarka jest również złym przewodnikiem elektryczności i przez potarcie mocno się elektryzuje. Jeżeli siarka stopiona stygnie powoli, tworzy wówczas długie żółte, nieco przezroczyste i błyszczące kryształy, formy pryzmatów ukośnych, o podstawie rombowej (ob. Romb). Kryształy te są nietrwałe, w niedługim bowiem czasie tracą przeźroczystość i przybierają kolor zwykłej siarki; naówczas są zbiorem drobnych kryształków ośmiościennych, w jakich siarka krystaliczna znajduje się w przyrodzie oraz sztucznie drogą mokrą otrzymywanych. Woda nierozpuszcza wcale siarki₇ alkohol, eter, olejki i oleje tłuste rozpuszczają ją w bardzo małej ilości, zaś siarek węglany i chlorek siarki są najlepsze-mi dla niej rozczynnikami, rozpuszczają ją z łatwością i obficie. Z tych roztworów siarka krystalizuje w ośmiościany rombowe, takie jak kryształy w przyrodzie się znajdujące; jest zatem ciałem dwuksztaltnem. Użytki siarki są rozliczne, służy bowiem do wyrabiania kwasu siarczonego, do roboty prochu, zapałek, do siarkowania beczek, do wyrabiania kwasu siarkowego służącego do bielenia, do fabrykacyi wszelkich siarków metalicznych, kitu żelaznego, do lak zwanego wulkanizowania kauczuku i guttaperki i t. p. Z minerałów siarkę rodzimą zawierających, zwanych w ogóle rudami siarczanem*, otrzymuje się siarka różnemi sposobami, stosownie do ich bogactwa i wprowadzonego z dawna zwyczaju, albo przez samo wytopienie lub destylacyję, albo przez połączenie topienia z destylacyją. Z rud bardzo bogatych otrzymuje się siarka przez wytopienie, rudy ubogie poddają się destylacyi, a rudy średnio bogate robocie połączonej. Rudy, których główną massę stanowi siarka, a małą tylko części ziemiste, wytapiają się w kotłach z żelaza lanego, przez co części ziemne po stopieniu siarki w cieple ile można najniższem opadają na dno, a siarka z wierzchu łyżkami się zbiera. Przy rudach mniej bogatych odtopie-nie siarki od minerału ziemistego odbywa się w piecach szachtowych, w przystępie powietrza, przyczem cześć siarki zostaje spaloną, aby ciepłem ztąd wywiązanem wytopić resztę, która na dnie pieca się zbiera. Z rud uboższych wydobywa się siarka przez wystawienie ich na działanie ognia w rurach w stosownym piecu umieszczonych, przez co część siarki zostaje od topioną i odpływa, a reszta przez działanie ognia zostaje wypędzoną w stanie pary. Rudy najmniej siarki zawierające, poddają się destylacyi w naczyniach. Różnemi te-mi sposobami otrzymana siarka surowa, jest nieczystą, zawiera w sobie bowiem do 12 pet części ziemistych, i niekiedy materyje organiczne natury żywicznej. Oczyszczanie siarki surow ej odbywa się przez jej przedystylowanie, do czego służy tak nazwana komora siarczana, zwykle z cegieł zbudowana, która służy jako odbieralnik pary siary powstającej w cylindrze z żelaza lanego z tąż komorą kommunikującym, i przez ognisko stosownie urządzone ogrzewanym. W komorze tej można otrzymywać dowoli albo kwiat siarkowy, albo siarkę stopioną, która następnie w formy prętowe jest odlewaną; destylując mianowicie mniejsze ilości siarki i w^rolno, tak aby stopień ciepła w komorze nieprzekroczył 110° C., otrzymuje się kwiat siarkowy, w przeciwnym razie siarka się tylko skrapla i na dnie izby zbiera. Otrzymuje się także siarkę przez destylacyję pirytu żelaznego, który jest dwusiarkiem żelaza Fe S₂, w rurach glinianych w stosownym piecu umieszczonych, naówczas dwusiarek żelaza, tracąc prawie połowę zawartej w nim siarki, przechodzi w siarek żelaza małą ilość dwusiarku zawierający 6 FeS -J-FeS₂. Siarka wydaje mnóstwo związków