page0341

337

patrywaniach na istotę życia, nim zawinął do portu witalizmu ¹). Mniej więcej do r. 1893 był Driesch zwolennikiem zupełnym Darwina, a zjawiska życiowe wyjaśniał mechanistycznie. Od daty powyższej wziął rozbrat z darwinizmem, próbując życie wyrozumieć przy pomocy celowości statycznej albo maszynowej ⁸); wszelako w pismach po r. 1896³) potępił on swe zapatrywania dawniejsze, a wyróżniwszy celowość dynamiczną od statycznej, naucza, że życie posiada prawidłowość swoistą, jego objawy są autonomiczne, i można je wyrozumieć tylko w świetle celowości dynamicznej. Odtąd też w dalszych swych pracach ⁴) okazuje się on przeciwnikiem stanowczym poglądu me-chanistycznego na życie.

Dodać należy, że do neowitalistów umiarkowanych zaliczyć należy zwolenników filozofii neoscholastycznej. W sposób mniej lub więcej obszerny zajmują się z pośród tego obozu witalizmem: L. Dressel⁵), C. Gutberlet⁶), D. Mercier⁷), Maciej Kohlhofer⁸), Mac. Schneid ⁹), Paweł Schanz ¹⁰), Tilm. Pesch ^u), Marcin Gander¹²), Eryk Wasmann¹⁸).

») Por. Siiddeutsehe Monatshefte. Januar 1904 oraz Vitalismus ais Geschichte und ais Lehre. Leipzig 1905, sir. 162 nast.

²) Driesch: Biologie ais selbstst&ndige Grundwissenschaft. 1893; Analytisehe Theorie der organischen Entwicklung 1894.

*) Driesch: Die Maschinentheorie des Lebens. 1896; Die Lokaliza-tion morphogenetischer Vorgange. Ein Beweis vitalistischen Geschehens 1899.

⁴j Die organischen Regulationen 1901; Die Secie ais elementarer Na-turfaktor. 1903 — oraz Vitalismus etc. 1905.

⁵) L. Dressel: Der belebte und unbelebte Stoff. Freiburg in Br. 1883 str. 91—121.    ,

⁸) Dr. C. Gutberlet: Der mechanische Monismus. Paderborn 1893. str. 55 nastp.; Naturphilosophie. II Auil. Munster 1900, str. 164 nastp.

⁷)    Mgr. D. Mercier: Psychologie. lód. 1894 Douvain-Paris, str. 68 n.

⁸)    Mathias Kohlhofer Die Nalui des thierischen Lebens und Le-bensprinzips. Kempten 1894, str. 273 n.

⁹)    Dr. Math. Schneid: Naturphilosophie im Geiste des hl. Thomas von Aąuin. Paderborn 1893, str. 240 nastp.

¹⁰)    Dr. Paul Schanz: Apologie des Christentums. 1 Bd. IV Aufl. Freiburg in Br. 1903, str. 202—403.

ⁿ) Til. Pesch: Die grossen WeltiStsel. I Bd. IV Auli. 1907 (Freiburg in Br.) str. 103, 173 nastp.

¹²)    Martin Gander: Der erste Organismus. Ensiedeln 1904, str. 109 n.

¹³)    Erich Wasmann: Die moderne Biologie und die Entwicklungs-theorie Freiburg in Br. 1906, str. 242 nastp.

X. Gabryl: Filozofia przyrody.    22

http://rcin.org.pl