page0423

DOWÓD TlłZRCI. 421

dów. Nie możecie bowiem na nic innego korzystniej użyć waszych pieniędzy. A trzeba wam także szukać pośród was samych, bo może nie znajdziecie łatwo kogo drugiego któryby lepiej od was zrobić to potrafił* ¹). Uroczyste to wyznanie, niewątpliwie napisane po długich podróżach, wyraża osobiste Platona przekonanie, nabyte bogatem doświadczeniem, a spełnia zadanie podwójne, bo zapowiada coś bardzo ważnego a równocześnie pozwala domyślać się, że dowody poprzedzające nie zupełnie wystarczają²). Przypatrzmy się tedy lekom cudownym, mającym pozbawić nas obawy dręczącej, by dusza snąć nie zginęła po śmierci.

3⁰ Niestety Sokrates nie daje dowodu jednolitego, lecz różne wygłasza domysły prawdopodobne, dające się podzielić na cztery główne:

a)    To tylko rozchodzi się, co złożone jest z części, co zaś niezłożone, nie podlega temu prawu. Jest zaś niezłożone, co zawsze trwa w sobie na ten sam sposób, a złożone to, co się odmienia. N. p. byt w sobie, równość rzeczywista, piękność bezwzględna, są zawsze takie same, wolne od wszelkich zmian. Ale jednostki piękne, jak ludzie, konie, szaty i t. p. nie są nigdy tak samo piękne, ani w tymże stopniu, lecz zmieniają się ciągle. To sprawdza się na wszystkich rzeczach, podpadających pod zmysły; przeciwnie byty niezmienne, trwające zawsze w sobie na ten sam sposób, niewidzialne są i tylko dla myśli przystępne³). Konkluzya ostateczna taka: »dusza więcej od ciała podobną do rzeczy niewidzialnych, a ciało do widzialnych* ⁴).

b)    Ile razy dusza za pomocą ciała i zmysłów coś poznać pragnie, bywa pociąganą do przedmiotów niestałych 1 zmiennych, a wtedy sama także zaczyna mieszać się, zmieniać, doznawać zawrotu; gdy przeciwnie sama przez się coś poznaje, wtedy wznosi się do tego, co czyste i zawsze i nieśmiertelne i niezmienne, a styka

') Phaedo p. 78 a. Porów. str. 137 tego tomu.

²) Zaraz po słowach: »zostalo wiec teraz dowiedzione to, czego zadacie* Sokrates dalej ciągnie: »Jednak mi sie zdaje, że ty i Symmiasz chętniebyście gruntowniej zajęli sie tą rozprawą i t. d.« (p. 77 d). Kto tak mówi, przypuszcza, że wbrew dowodzeniu pozostała niejedna wątpliwość.

^s) P łi a c d o p. 78 c — 79 a.

⁴) Phaedo p. 79 b: óp.otÓT£pov óćpa J/uyJ) <ju>|i.aT<5$ etctv "tu aćtoet, to oj Tti) ooaTo),

http://rcin.org.pl