IV.
Czy przestępstwa mnożą się czy zmniejszają. Świadectwa statystyczne pro i contra. Pozorny ubytek przestępstw skutkiem zmian w prawodawstwie zaprzeczony cyframi świeższój daty. Złe symptomata stanu moralnego w przodkujących państwach Europy. Zatwardziałość występku i recydywa kryminalna. Słabnienie represyi karnój równoległe ze skażeniem obyczajów i rozprzężeniem społecznem. Fałszywa filantropia w zastosowaniu do represyi karnej. Błędne kierunki tak zwanego postępu nowoczesnego.
Stan przejściowy jaki przebywa wiele narodów7 europejskich, częste zmiany w prawodawstwie i urządzeniach publicznych dokonywane częstokroć nagle i radykalnie, nareszcie niedokładność i defek • towność statystyki kryminalnej wielu krajów, niepozwalają napewno wyrzec, czy przestępstwa zwiększają się czy zmniejszają? Hausner i Legoyt, którzy najwięcej nagromadzili cytr statystyki porównawczej *), przychodzą do wniosku skłaniającego się ku mniemaniu, że stan moralny podług przestępstw uważany, raczej polepszył się niż pogorszył. Istotnie zaglądając do wykazów statystyczno-sądowych niektórych krajów, mogliśmy zauważać, że obok zwykłych a nieuchronnych wahań w pojedyńczyeh latach, pomiędzy rokiem 1830
*) Hausner. „Vergleickende Statistick von Staten der Europa“. Lemberg 1865, 1-er Theil, s. 138—173. Legoyt. „La France et 1’Etran-ger‘. „Etudes de Statistique Comparee“ 1 vol. Paris 1865, p. 415 s.