page0535

5 27

Skit — Skład apostoiski

najwięcej mogła stracić literatura, gdyż miejscowi mnisi mając długoletnie ze Świętą-górą i Kijowem stosunki, trudnili się z powołania naukami szczególnie kronikarstwem; można utrzymywać że w^r-tSkicie w czasach burzliwych gwałtów tatarskich znalazły przytułek wszystkie umiejętności stolic Kijowa i Halicza.    C. B.

Sklepienie. Część budynku służąca do podzielenia jego przestrzeni w kierunku pionowym a składająca się z kamieni naturalnych lub sztucznych, klinia-stej postaci, połączonych z sobą zapomocą zaprawy. Kamienie składające sklepienie zowią się zwornikami. Zworniki wspierają się wzajemnie na sobie a pierwsze z nich, najniżej położone, spoczywają na ścianach pionowych zwanych wsporami. Zworniki skutkiem działania na nie siły ciążenia usiłują upaść na ziemię, lecz forma ich sprzeciwia się temu; część albowiem ich górna, czyli grzbietowa, jest szersza od części dolnej czyli podniebieniowej. Sklepień używają dla przykrycia z wierzchu galeryj podziemnych, kanałów, piwnic; w budynkach pomnikowych a szczególniej w' kościołach sklepieniom dają pierwszeństwa przed sufitami. Kopuły są także sklepieniami. Głcwne rodzaje sklepień są: 1) beczkowe albo półwalcowe, w których przecięcie prostopadłe do kierunku sklepienia jest zupełnem półkolem; 2) Sklepienie zniżone, gdzie przecięcie jest tylko lukiem koła; jeżeli promień koła do którego łuk należy, jest tak wielki, że krzywiznę zaledwie ocenić można, w takim razie sklepienie zowie się plaskiem; 3) Sklepienie wysokie, w którem wysokość jest większa od połowy otw orzysto-ści czyli szerokości w podstawie; 4) Sklepienie ostre dawniej bardzo często używane w budynkach zwanych gutyckiemi, składa się z dwóch łuków' schodzących się z sobą pod kątem. Prócz tego odróżniają sklepienia nieckow^re, krzyżowe, klasztorne i t. d. które w^r postaci sw^rojej odstępują od beczkowych. Starożytni Egipcyjanie sposobu budowania sklepień nie znali, lecz Grecy, którzy zapewne są ich wynalazcami, budowali sklepienia od czasów najdawniejszych. Etruskowie znali także ten rodzaj konstrukcyj, a Rzymianie, za Tar-kwinijusza starego, zamknęli sklepieniem wielki kanał dotychczas istniejący. W znaczeniu przenośnem sklepieniem nazywa się wszystko, cokolwiek pozornie przedstawia postać sklepienia rzeczywistego; sklepieniem jaskini lub jakiegokolwiek wydrążenia podziemnego nazywa się część górna mniej lub więcej naśladująca sklepienie murowane. Przez analogiją używają wyrażeń: sklepienie niebieskie, sklepienie gwiaździste, błękitne i t. d. mówiąc o widoku nieba.

Sklut, gatunek topora ciesielskiego, używanego do obróbki drzewa. Statut Litewski wymienia trzy gatunki toporów: „topór wielki, sklut i topór ciesielski.”    K. 117. If'.

Skład apostolski. Skład wiary czyli Symbol, albo Wierzę w Boga, Credo, ponieważ od tych słów zaczyna się w językach polskim i łacińskim, jestto krótkie wyznanie wiary chrześcijańskiej, nazyw-a się Składem Apostolskim, gdyż apostołowie go ułożyli, przed rozejściem się na opowiadanie ewangelii po całym święcie, według rozkazu, jaki odebrali od boskiego Mistrza: „Idąc tedy, nauczajcie wszystkie narody, chrzczącje, w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.^w Celem jaki sobie wytknęli, układając Symbol albo Skład wiary, było podanie wiernym, i wszystkim których nawracali, środka prostego, łatwego i jednostajnego do poznania i wyrycia w ich pamięci najistotniejszych praw'd religii chrześcijańskiej, do poznawania się między sobą i odróżniania się od heretyków i niewiernych. Skład apostolski, rozdzielony na artykułów' dwanaście, brzmi następnie: 1) Wierzę w Boga, Ojca wszechmogącego, stworzyciela nieba