page0581

573

Slawonija

w skład królestwa Węgierskiego. Jednakże, z początku pomimo połączenia się z Węgrami, Slawonija miała jeszcze własnych książąt z węgierskiego domu panującego. W r. 1127 Slawonija była krwawą widownią walki cesarza by-zantyńskiego Konstantyna VIII z królem węgierskim Stefanem; ostatni wystawił naówczas twierdzę Semlin. W r. 1153 wszczęła się znowu wojna cesarza Manuela z królem Gejzą II; Byzantyni zajęli całą Slawoniję i opanowali Semlin. Wojna ciągnęła się i za króla Stefana III, który okupił pokój odstąpiwszy Byzantynoin Syrmiję i całą Slawoniję. W roku 1163 wstąpił na tron przychylny dworowi byzantyńskiemu Bela III; wtedy Slawonija iSyrmija zwrócone Węgrom, były rządzone przez własnych banów, niekiedy także przez członków domu królewskiego. W r. 1442 po pierwszem oblężeniu Belgradu, zaczęły się wojny Turków ze Slawoniją; powtórzyły się w r. 1456. W roku 1471 Turcy po raz pierwszy wkroczyli do Sławonii i srodze ją spustoszyli w latach od 1472 do 1484. W r. 1490 Jan Korwin, syn poboczny króla wę- * gierskiego Macieja Korwina, otrzymał całą Slawoniję z wyjątkiem Syrmii, pod warunkiem zrzeczenia się korony węgierskiej. W tymże czasie Władysław król czeski i węgierski, przyjął tytuł króla Sławonii i nadał krajowi herb własny. W Syrmii panował naówczas Wawrzyniec książę Willach albo Illok, syn króla Bośnii Mikołaja, który otrzymał te prowincyję za panowania Macieja Korwina, i r. 1526 umarł, niezostawiwszy po sobie sukcessorów. W roku 1521 Belgrad, a r. 1524 cała Slawonija dostały się pod panowanie Turków. Po bitwie pod Mohaczem r. 1526 trzy górne komitaty Sławonii: Agruz, Krewa i Waraz-din, pod nazwą Kroacyi, przeszły pod panowanie Austryi, a Slawoniją nazywały się tylko trzy dolne ko mitaty: Werecze, Walpo, Pozega i Syrmija, zostające pod tureckim rządem. Pokojem zawartym r. 1562, te części odstąpiono całkowicie Turcyi, i były rządzone przez paszę, mieszkającego w Pozega, dopóki Leopold I po piętnastoletniej krwawej wojnie, znowu ich nie odebrał Turkom roku 1683. W roku 1690 Turcy zawojowali Belgrad i wtargnęli do Sla-w^onii; ale na głowę rozbici pod Salankemen, musieli ustąpić z Esseg i całego kraju. W r. 1699 traktatem Karłowickim, cały ten kraj dostał się Leopoldowi I, i otrzymał czysto wojenne urządzenie. Mieszkańcy uwolnieni od wszelkich podatków, obowiązali się pilnować granicy i odpierać wszystkie napady nieprzyjacielskie. Na sejmie 1729 r. stany kroackie zażądały, żeby Slawoniję połączono znowu z Kroacyją, ale ich żądanie nie wzięło skutku. Dopiero w roku 1747 podzielono Slawoniję na trzy komitaty istniejące dotąd, i podział ten zatwierdził sejm węgierski roku 1751. Ale część Sławonii leżąca przy tureckiej granicy, zatrzymała wojskowe swe urządzenie, i była rozdzielona między trzy pułki: brodzki, hradyski i peterwaradyński.—Slawonija, po węgiersku Toth-Orszaz, królestwo należące do Austryi, składa wraz z Kroacyją i Dalmacyją dodatkowe części węgierskich dziedzicznych posiadłości; leży na północ właściwych Węgier i graniczy na zachód z Kroacyją; na północ oddziela się od Węgier rzekami Drawą i Dunajem, który stanowi też i wschodnią granicę, a od południa przegradza ją rzeka Sawa od Bośnii i Serba. Z zaliczeniem slawońskie-go albo syrmijskiego wojennego pogranicza, Slawonija obejmuje 311 mil kwadr, lflczy 707000 mieszkańców i przecięta jest wzdłuż przez łańcuch gór, które wychodząc z Kroącyi od zachodu ku wschodowi ciągną się środkiem Sławonii i tworzą kilka dolin, pod Bukarestem dotykają Dunaju i przedłużają się południowym brzegiem rzeki, aż przy Rumie i Karłowicach nie przejdą w równinę. Najwyższe wierzchołki gór w Sławonii: Papuk, w komitacie Pozega, 458 stóp wysokości, i Keradya albo Czarna góra w komitacie Werecz. Góry te składają