Wyróżnić można dwa przypadki:
• skład eluentu jest jednakowy przez cały czas chromatografowania próbki - jest to tzw. elucja izokratyczna,
• skład eluentu zmienia się podczas chromatografowania próbki - jest to tzw. elucja gradientowa.
Elucja gradientowa ma szerokie zastosowanie w przypadku chromatografowania mieszanin złożonych, zawierających składniki róSniące się znacznie polarnością. W elucji gradientowej proces chromatografowania rozpoczyna się eluentem o małej mocy elucyjnej, a następnie dodając rozpuszczalnika o dużej mocy elucyjnej, zwiększa się moc elucyjną mieszaniny w czasie. W przypadku chromatografii jonowymiennej moc elucyjną reguluje się przez zmianę pH i siły jonowej eluentu.
2.5. Aparatura
Analizę mieszanin za pomocą chromatografii cieczowej kolumnowej wykonuje się prawie wyłącznie przy użyciu chromatografów cieczowych (Rysunek 8).
Rysunek 8. Schemat blokowy chromatografu cieczowego. 1,2 - zbiorniki cluentów, 3 - pompa, 4 - manometr, 5 - dozownik, 6 - przedkolumna, 7 - kolumna chromatograficzna, 8 - termostat kolumny, 9 - przepływomierz, 10 - detektor, 11 - kolektor frakcji, 12 - rejestrator lub komputer (Witkiewicz Z., Podstawy Chromatografii, WNT, Warszawa, 2002).
Pompa ze zbiornika (lub zbiorników) zasysa fazę ruchomą i przez dozownik tłoczy do kolumny chromatograficznej. Kolumna jest niekiedy umieszczana w termostacie. Analizowaną próbkę wstrzykuje się za pomocą dozownika na szczyt kolumny chromatograficznej, a następnie składniki mieszaniny rozdzielają się w kolumnie i na wyjściu z niej są wykrywane przez detektor.
Sygnał elektryczny z detektora po wzmocnieniu jest zapisywany na papierze rejestracyjnym lub rejestrowany za pomocą integratora albo komputera w postaci piku chromatograficznego. Przepływ cieczy przez układ może być kontrolowany manometrem i przepływomierzem. W niektórych przyrządach możliwe jest zbieranie rozdzielonych składników w kolektorze frakcji.