5033108978

Według typologu Junga wyróżnić można dwa typy osobowości:

1.    Ekstrawertyk - osoba, której zachowanie nacechowane jest pozytywnym zainteresowaniem światem zewnętrznym, o aktywności skierowanej na otoczenie, prospołeczna, łatwo nawiązująca kontakt, z ogólną zaradnością i orientacją w realiach rzeczywistości. Są to ludzie, którzy reagują szybko i wyraźnie. Dają odpowiedzi zanim nad nimi pomyślą. Trudno im się skoncentrować na słuchaniu. Robią dużo szumu i zamieszania wokół siebie i dobrze się z tym czują.

2.    Introwertyk - osoba ta kieruje uwagę na własne przeżycia, obserwuje się u niej brak zainteresowania otoczeniem, oraz skłonność do zamykania się w sobie i izolację od innych.

Adler Alfred, twórca kierunku zwanego psychologią indywidualną, był austriackim lekarzem i psychologiem, uczniem Z. Freuda. Jako jeden z pierwszych jego współpracowników odrzucajł koncepcję libido. Uważał, że głównym motorem działania ludzi jest dążenie do mocy jako forma kompensacji kompleksu niższości. Adler uważał też, że poczucie niższości jest czymś dobrym dla człowieka, bowiem jest to czynnik rozwoju jednostki. Drugim bardzo ważnym czynnikiem jaki wyróżnił jest uspołecznienie wynikające z kontaktu z matką.

Jednym z najsłynniejszych badaczy osobowości jest Raymond B. Cattell. Według niego osobowość jest tym co pozwala przewidzieć, co dana osoba zrobi w danej sytuacji. Jest związana z całym zachowaniem jednostki zewnętrznym i wewnętrznym, jest zróżnicowaną i złożoną strukturą cech, z motywacją zależną od cech dynamicznych. To cecha jest najważniejszym pojęciem w teorii stworzonej przez Catella. Podzielił on cechy na: jedyne, wspólne (powierzchniowe), źródłowe (konstytucjonalne) oraz środowiskowe.

Powierzchniowe reprezentują wiązki jawne, czyli zewnętrzne zmienne, występujące łącznie, natomiast źródłowe to podstawowe zmienne, współ determinujące wielorakie przejawy powierzchniowe. Cechy źródłowe można identyfikować jedynie za pomocą analizy czynnikowej, bo ona pozwala określić zmienne, czynniki będące podstawą powierzchniowego zachowania. Cechy źródłowe są ważniejsze od powierzchniowych, bo stwarzają możliwość większej oszczędności opisu. Dzieje się tak między innymi dlatego, że są mniej liczne. Drugi podział cech jakiego dokonał badacz, jest oparty na kryterium jakim jest sposób ich przejawiania się. I tak wyróżnił cechy dynamiczne, zdolnościowe i temperamentalne. Cechy dynamiczne wiążą się z pobudzaniem jednostki do działania zmierzającego do określonego celu, zdolnościowe są związane z efektywnością z jaką jednostka dział, temperamentalne to szybkość i wrażliwość emocjonalna.

Człowiek nie jest całkowicie zdeterminowany przez społeczeństwo choć jego osobowość, jego decyzje mają swoje podłoże w tym, co ono w nim zaszczepiło. Od urodzenia zatopieni jesteśmy w społeczeństwie i jego kulturze. Wpajane są nam pewne zachowania akceptowane w danej społeczności, wzorce osobowe, które powinniśmy naśladować, przypisane są nam pewne role i wysuwane wobec nas pewne oczekiwania, które my mimowolnie staramy się spełnić. Już od niemowlęctwa w zależności od płci przypisane są nam pewne role, wyrażające się chociażby tym, że chłopcom kupowane są inne zabawki nim dziewczynkom. Wraz ze wzrostem uczeni jesteśmy co nam wolno, a czego nie wypada. Pozycja naszych rodziców i miejsce urodzenia (miasto czy wieś) determinują nasz przyszły życiowy sukces. Religia i ustrój państwa w jakim przyszło nam żyć nie są bez znaczenia, na to kim jesteśmy i co robimy. Jednak gdyby wpływ na osobowość jednostki miały mieć jedynie czynniki zewnętrzne, człowieka można by było zaplanować, jego cechy indywidualne od podstaw wykształcić, zdefiniować go już w momencie narodzin. Tak jednak nie jest. Człowiek wciąż może o sobie powiedzieć, że jest istotą wolną, bo posiada własną osobowość i własne niepowtarzalne cechy indywidualne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

13