page0633

Rząp — Rzeczne nóżki

Rząp’ tak zwą, mianowicie u koni, podstawę ogona, to jest część górną tegoż po za krzyż (ob.) wystającą, która z początku zwykłą tylko siercią pokryta, obrasta dopiero dalej, na powierzchni górnej, długiemi jak w grzywie włosami. Osadzenie rząpia zasługuje na uwagę ze względu, że od tego zależy sposób noszenia ogona, który na postawę konia pewny wpływ wywiera. Ze stanów chorobowych rząpia wypada wspomnieć o świerzbie, która miejsce to nie raz za siedlisko sobie obiera.    P. S.

Rząsa, (Lemna Link.), jest to nazwa pewnej pospolitej bardzo rośliny, która pokrywa zazwyczaj wszelkie wody stojące w jeziorach, stawach, smugach, w rowach lub kałużach. Składa się najczęściej z drobnych, płaskich, podłużnych listeczków zielonych, ze sobą poskupianycłn, a każdy taki pojedyńczy listeczek jest jednym okazem rząsy, mający pod spodem włókienko korzeniowe, w wodzie pływające, i z jednego brzegu wyrastające 2 pręciki z i-ym słupkiem. Z tego względu rząsa jest bardzo ciekawą roślinką, bo chociaż jest tak drobną, jednak wyraźnie kwitnącą, i massami całe powierzchnie wód pokrywającą. Jest jej kilka u nas gatunków, lecz najczęściej trafia się tak zwana mniejsza (Lemna minor Lin.), ukazująca się najprzód z wiosny w pojedynczych listeczkach, najwięcej dwie linije długich, które wkrótce ze swych brzegów wytwarzają dwa inne listeczki, a te znów sic od macierzystego listeczka odrywają, kwitną (w Maju i Czerwcu), i podobne listeczki tworzą, co wszystko powtarza się przez całe lato. Tym więc sposobem, rozmnażanie się rząsy jest nadzwyczaj szybkie, bo prócz nasion i przez dobrowolne tworzenie się listeczków, co w szystko zwiększa jej ilość tak, że kiedy z wicsny w pewnem miejscu ukazała się tylko tu i owdzie rząsa, jeźli woda nie ma ruchu, pokrywa się wkrótce całkowicie tą drobną roślinką. Rząsa nie ma żadnego wydatniejszego użytku prócz tego, że ją kaczki, a w ogóle ptastwo wodne, chętnie pożera; także świnie. Lecz dawniej używano jej na lekarstwo w żółtaczce, pod nazwą ziela rząsy błotnej (herba Lentis palustris), jako pędzące mocz, oraz jako środek chłodzący w zapaleniach dnawych czyli atrytycznych; dziś jednak podobnie wielu innym roślinom całkiem ją odrzucono. Inne gatunki krajowe rząsy są: Lemna turnica Lin., Lemna polyrrhiza Lin. i Lemna grbba Lin., a wszystkie należą w układzie przyrodzonym do tak zwanych roślin wodzianowatych czyli wodnych (Najadeae vel Fhwiales), stanowiących niewielkie skupienie, w dziale roślin jednoliściennych.    F. Be....

Rząska, wieś w dawnern województwie Krakowskiem ob. Krakowski Okrąg.

Rzeczki, jezioro w Królestwie Polskiem, gubernii i powiecie Augustowskim, gminie Łabętnik położone, rozległe morgów 10. Z jeziorem Kuków połączone kanałem kopanym.

Rzeczne bożki, podług mytu synowie Okeanosa, opiekunowie rzek, albo raczej same te rzeki uosobione. Przedstawiano ich, stosownie do wielkości lub znaczenia poetycznego samej rzeki, bądź pod postacią starców, bądź młodzieńców, z urną. rogiem obfitości i zielskiem w^rodnem. Dawniej wyobrażano ich także często jako pół ludzi, pół byków, czasem wyłącznie pod postacią byka, czasem w postaci ludzkiej, tylko z byczemi rogami.    F. //. L.

RzeCZOWe prawo polskie, O którem rozprawę napisał J. Mędrzecki p. t. O Prawie Rzeczowem polskiem, opartem na jawności ksiąg ziemskich lub grodzkich, a w skutku tego o ważności zapisu i przeniesienia ad Forum poprium Recognoscentes. Wyjątek z ustaw dawnych polskich. (Warszawa, 1898 r. w 8-ce), ob. Polskie sądy.

40

ENCYKLOPEDYJA. TOM XXII