page0605

597

Ryngold

kują, że nie tak prawem, jak siłą raczej, tego pierwszego połączenia dokonał. Zdaje się niezaprzeezonem, że pod jego panowaniem połączyły się na czas plemiona dalsze nawet Kuronów, Zemigałów ze Zmujdzią i Litwą właściwą. Czyli niebezpieczeństwo od Tatarów, lub chęć korzystania z ich najazdów i powszechnego przestrachu jaki nieśli z sobą, przyłożyły się ku temu? nie wiemy; lecz domyślać się godzi, że wypadki te są z sobą w związku, mówi J. Kraszewski (Litwa, Warszawa 1850, tom II, str. 28). Imię Ryngolda (Renkolda) na pozór skandynawskiego pochodzenia, zastanawia prawdopodobną etymologiją od słowa Renkiu zbieram, i oznaczać może zbieracza ludów, jakim go podania przedstawiają. Renkold, Ryngold, w^edle tych podań, podbił i do posłuszeństwa sobie zmusił drobne udziały litewskie, a między innemi panującego za Wiliją Szwentorogasa, który hołdownikiem jego został. Gencalogije przed-Ryngoldowe z samych są sklejone domysłów. Nieliczne imiona kunigasów litewskich poprzedzających Ryngolda, tern tylko szczególniej zwracają uwagę, że są dwojakiego pochodzenia: normańskie i litewskie. Najstarsze naprzemian i cząstkowo oba te charaktery mają. Wielu zakończenie jest obce, a pierwiastek krajowy. Pa-la imonas może bardzo pochodzić od Łajmy, bóstwa pociechy i szczęścia. Renkold, Witold, Rochwold mają raczej skandynawskie niż litewskie cechy; innych jak Algimund, Skirmund, zakończenia tylko obce. Słowem w nazwach tych objawia się połączenie plemion, które po podbojach nor-mańskich nastąpiło. Próżnoby było szukać wywodu nazwom wszystkim w samym języku Litwy: wielu bardzo pierwiastek i znaczenie dadzą raczej Sagi i pieśni północne. Ryngold po niejakim usenesie czyli po Algimundzie, siłą objąwszy panowanie nad częścią Litwy, wkrótce podbija za-Wilejską, i zmusza do posłuszeństwa lub skłania do przymierza, nie tylko Zmujdź, ale Kuronów i Liwów, pierwszy występując starsznym i groźnym dla sąsiedniej Rusi. Wyprawa ostatnia w siedm tysięcy ludu, już objawem jego sił być musiała, i tak przeraziła zagrożonych, że o jednoczeniu się przeciwko nieprzyjacielowi pomyśleć musieli. Po napadzie na Ruś, Ryngold korzystając z wyprawy rycerzy Mieczowych i arcybiskupa Ryzkiego na Ezelczyków, poszedł na ochrzczone Inflanty, i szeroko je opustoszywszy, odciągnął, nim go napędzić potrafiła pogoń niemiecka. Littvini przeszli za Dźwine, nim ich mistrz Volquin nagonił; a gdy ścigał ich do Zemigały (Zemgoła) szukał przygotowanych do stawienia oporu nie tylko Litwinów, ale i Zemigałów' wprzód ochrzczonych, a teraz za podusz-czeniem pobratymców rzucających wiarę przyjętą. Niemcy zwyciężyli sprzymierzonych, których część znaczna pobita, reszta za Dźwine się usunęła. Niedługo czekano odwetu, gdyż zaraz w roku następnym (1228j, z początków zimy korzj⁷stając Litw^ra, z Kuronami i Zemigałami wtargnęła do Liwonii. Wojsko to po nad morzem idąc przez Szwurbę, puściło się zamarzłą odnogą na wyspy Oesel i Moen, potem w prowincyje Wik i Gerw-i, gdzie rozpoczęło łupieże. Zwróciło nareszcie przez Normegundę i Sekkala przedzierając na Remyn Liwów', wszędzie obyczajem ówczesnym przeraźliwie kraj niszcząc, zabierając lud, bydło, konie i ćo tylko unieść się dawało. W odwrocie tym jak zwykle schwyceni przez Mieczowych w obozie, a obronić go całkiem nieinogąc z powodu obciążającego łupu i wielkiej ilości jeńców; postradali kilkaset ludzi i część zaboru. Dziwią się opisujący ten napad kronikarze niemieccy, śmiałości Litwy tak zuchwale w głąb krajów posuwającej. Ta nagła potęga Litwy, niespodzianie połączeniem ludów wyrosła pod władzę jednego, zjawia się-ze zdumiewającą szybkością. Razem z Ryngoldem sprawcą zjednoczenia litewskich plemion, postrach pada na sąsiadów'; a pobratymcy uciśnieni przez