page0635

Rzeczpospolita — Rzeki    6 27

liczny proletaryjat zawsze skłonny do przewrotu władzy ludowej na swawolne rządy pospólstwa i t. d.

Rzeczyca, miasto powiatowe w gubernii Mińskiej, nad Dnieprem, przy ujściu doń rzeki Wiedrzycy. Alexander Słuszka, wojewoda miński, fundował tu w roku 1634 Dominikanów, którym parafiją oddał. Rzeczyca, w roku 1648 równie z innemi miastami polskiemi, uległa wpływowi Chmielnickiego, i dłużej nawet broniła się wojsku Janusza Radziwiłła, hetmana P. L. Był tu dawny zamek; mieszczanie używali niegdyś praw magdeburgskich. Dziś liczy ogólnej ludności 5,657 głów.

RzeCZycki (Andrzej}, prawoznawca, rodem z Wielkiej Rzeczycy, syn Mikołaja podkomorzego Lubelskiego, chorąży Grabowiecki, pułkownik królewski, instygator koronny w drugiej połowie XVI wieku. Mąż wymową, znajomością prawa i tegością charakteru znamienity. Okazał te przymioty szczególniej zanosząc z urzędu skargę przeciw Krzysztofowi Zborowskiemu, o popełnione zabójstwo. W pismach przekładających rzecz całą sądowi królewskiemu i wystawionym obrazie zbrodni, powagę, umiarkowanie i bezstronność urzędnika zachować umiał. Wyszły one pod tytułem: Accusationis in Christophoruin Zboromum Actiones fres, (Kraków, 1585, w 4-ce), jak się zdaje wspólnie z Zamojskim układane, ztąd przeciwnicy tej sprawy przypisywali samemu kanclerzowi wyłączne autorstwo, a tylko przybranie nazwiska Rzeczyckiego. Dzieło to wiele ma ciekawych rzeczy historycznych. Przyłączone są w niem listy Krzysztofa Zborowskiego, z których jeden po polsku do Samuela, drugi po łacinie. Jest ono ważne pod względem dziejów prawodawstwa polskiego, mianowicie w tem co autor mówi o świadkach i dowodach,

0    rodzajach przestępstwa, o znaczeniu Jagiellońskich ustaw i t. d. Książka zaś

należy do rzadkości bibliograficznych, albowiem przez stronników Zborowskich, starannie była wytępiana Rzeczycki za zasługi okazane otrzymawszy od Zygmunta III ekonomią samborską, posłował kilkakrotnie na sejmy i umarł w r. 1612.— Rzeczycki (Jan), stryj poprzedzającego, starosta urzedowski, wierszopis, gorliwy wyznawca kalwinizmu, żyjący w pierwszej połowie XVII w. Wydał z druku: Żywot bogobojnego i poczciwego człowieka, z rożnych autorów zebrany i na polski wiersz światu pokazany, gwoli pociesze uciśnionego Kościoła Bożego, (bez miejsca druku, 1644, w 4-ce). W dziele tem powstaje autor na duchowieństwo katolickie, a szczególniej z największą zawziętością na jezuitów, wyszydzając zakonników i obrządki kościelne.    F. M. 8.

RzeCZyn, jezioro w wielkiem księztwie Poznańskiem, powiecie Szamotulskim, na północnej stronie rzeki Warty położone.

Rzeki. Woda pochodząca ze źródeł, skutkiem działania ciężkości spływając do miejsc niżej leżących, tworzy strumienie, które znowu zlewają się z sobą

1    tw'orzą rzeki. Wody rzek w biegu sweim przepływają po miejscach najniżej położonych, a ponieważ miejsca takie nigdy nie leżą w kierunku linii prostej, dla tego też rzeki maj& postać wstęg najrozmaiciej pozaginanych. Zagłębienie ziemi, w którem woda przepływa, nazywa się korytem rzeki. Niektóre rzeki wlewają wody sw^roje czyli wpadają do innych rzek i dla tego nazywają się po— bocznemi, rzeka zaś do której tamte wpadają, główną; ta zas razem ze wszyst-kiemi do niej wpadającemi rzekami stanowi systemat rzeczny albo wodny, przestrzeń zaś zajęta całym systematem rzek, zowie się wodozbiorem (bassin) albo kotlowiną. Liniję stanowiącą granicę między jedną kotłowiną a drugą nazywają liniją rozdziału wód. Dawniej mniemano, że linije rozdziału wód stanowią szczyty gór, lecz przekonano się później, że linija taka przechodzi

40«