158
tłróiy do rzeki Amazonek, okazuje się bardzo skłonny do uwierzenia , ze Amazonki istniały i istnieć jeszcze mogą, jako to powiedzieli Schnejder, Acugua, Barazi, Angno de Gusnian, i t. d. Carli myśli, ze nawet nie można nie przyznać ich istnienia.
W historyi podróży (I), powiedziano wprawdzie, ze kobićty rozkazują mężczyznom u mieszkańców wysp maryjariskich i innych. Kobićty w Kalkucie i Tybecie, w Butanie, biorą sobie, według upodobania, po kilku mężów (2); ale jakkolwiek paniami są te kobiety, jednakże nie są tak waleczne jak Amazonki; pomimo to, panowanie kobićt zdarza się w różnych krajach.
Nic nie przeszkadza, iżby u ludów walecznych, jako to u Dal-matów i niektórych Tatarów, nawet dziś' jeszcze, w niektórych potrzebach wojny, nie miały także kobićty wziąść się do broni, jak tyle widziano przykładów; z tćm wszystkićm byłoby trudno utworzyć się u nich rzeczompospclitym i dobrze urządzonym wojskom składającym się z samych kobiet, pomimo, że widzimy jak królowie na wyspie Cejlau otaczają się wojskową gwardyją z samych kobićt się składającą, a to dla unikuienia spisków (3). Zresztą starożytni nazywali amazonki wszystkie mężne bazarki, a które często widywano w wojskach ludów północnych europejskich i azyjaty-ckich (4).
Pomiędzy zwierzętami, płeć żeńska jest w ogólności słabsza w rodzajach oddzielnopłciowych, chociaż wiele samic ptaków, ryb, owadów, roślejsze są od swych samców, gdyż ich tylna część ciała bywa częstokroć nabrzmiała rozwijającemi się w jajnikach zarodkami. Samica nadewszystko słabsza jest między zwierzętami wielo-żennemi. Mnićj różnią się wzrostem i siłą samice zwierząt jedno-żeunych, jako to u małp, papug, i t. d. Przeciwnie w królestwie roślinnćm samica roślin dw upłciowych prawie zawsze jest większa i silniejsza, gdyż jest ona składem nasienia.
(1) De Prev<>t, ćdit, in 4-to, tom X, pag. 371-
(2) Tachani, Lettret edifiuntes, rec. II, pag. 188; Stewart, Tram. phil., 1777.
(3) Czytaj, Petr. Petiti, Dits. deAmtnonibus, Aniiterd., 1687, In 12-o, 2-e edit.; ł l’abbó Guyon, Hitt. dtt Amazon et anc. et modern., Paria, 1748, in 12-o, 2-e partie. Wyraz Amazonka pochodzi z greckiego i znaczy bez pierti.
(4) Petr. Petit, de Amazonibm, pag. J44, przypisuje zbytniemu sznurowaniu się i ■ciskaniu odzieży kobiecej małe piersi u wielu kobiet.