200
ciągłą zmianę materyalnych cząstek*) w naszym organizmie. Fakt to na pozór nie do uwierzenia, że drobiny mego ciała nie są obecnie te same, jakie miałem przed laty. Lecz nie trudno się o tem przekonać z codziennego doświadczenia, jak np. z włosów, paznokci, znikających narośli, wrzodów, puchlin itp. Co więcej, nawet kości w ten sposób się zmieniają. Gdy na kości młodego gołębia osadzono szczelnie do niej przylegający pierścionek platynowy, to po niejakim czasie pierścionek zaczął się pokrywać nowemi osadami kostnemi, tak, że wreszcie zagłębił się całkowicie aż do kanału mleczowego i zniknął zupełnie z oczu. W jakiż sposób się to stało? Oto dawne szczątki, jako zabsorbowane, wymienił organizm na inne, wzięte ze swego środowiska, ze świata otaczającego2). Jak długiego czasu potrzeba na całkowite odnowienie organizmu ludzkiego, nie stwierdziła jeszcze definitywnie nauka; w każdym razie okres 4—7 lat, jak dawniej twierdzono, jest stanowczo za długi. Moleschott utrzymuje, że wystarczy na to termin 30 dni. Oczywiście, mózg daleko prędzej musi się odnawiać niż reszta organizmu, bo więcej się zużywa i więcej
') „Un changement. continuel s'opere dans la composition intś-rieure des corps organisós, non pas seulement de loin en loin, au pas-sage d’une periode dans une autre, inais a chaąue jour, a chaąue instant de l'existence. Les molecules qui les composent, suivant une forte expres-sion de Bossuet, sont continuellement dans le commerce comme si la naturę en avait besoin pour d autres formes et les deniandait pour d'autres ouvrages. Tous les physiologistes sont daccord sur cette rćvo-lution continue dans la raatiere des corps organises. C'est, disent ils, un riux et reflux perpćtuel des memes molecules, tour a tour restituóes, reprises et encore 1’estitućes, un śchange non interrompu entre les materiale etrangers et les parties elirainćes. La loi fondamentale de la vie, dit M. Claude Bernard, est l echange de matiere continuel entre le corps vivant et le milieu cosmiąue. De la resulte un veritable circulus ou tour-billon renovateur du corps dont la rapidite mesure 1'intensite de la vie“. Bouillier op. c., str. 58.
-) Mnóstwo takich faktów cytuje Flourens w książce: „De la vie et de rintelligence" str. 16; Claud. Bernard w „La science experimen-tale“ str. 184; Liebig: „Die Thierchemie" 3. Aut!., str. 9.