358
chodzi do śmiechu; jak ciekawa jest nowości, jak jej się podobają zmiany, uderzające przedmioty, osobliwsze rzeczy, jak ją to wszystko zajmuje, i obfitą podaje materyją do popisywania się z talentem wymowy; jak mocno broni stron, podnieca intrygi, wikła niezgody w sprawach, żywo się mięsza do uraz, do niesnask, a nawet umyślnie i dla zabawki wzbudza waśnie miłosne, aby potćm miała sposobność godzić zwaśnionych; uważajmy nareszcie, jakie ma upodobanie w urządzaniu, poprawianiu i zajmowaniu się tylu drobnemi szczegółami domowego gospodarstwa, a będziemy mieli wyobrażenie prawdziwego charakteru kobićty; mówimy kobićly w ogólności. Zaw'sze powodowana złudzeniami, mnićj się zastanawiająca, mnićj od mężczyzny w swych myślach loiczna, okaże zawsze i rozsądek i jego brak mniej jak w mężczyźnie wydatne; jćj choroby, równie jak jćj zdrowie łatwićj ulegną zmianie, wszystkie jej zmartwienia i dolegliwości prędzej się dadzą uleczyć; jćj także uciechy zdają się być odcieniami zabawek, raczej mogących ją zająć niż wprawić w uniesienie i prędko się jćj uprzykrzą; jedyną jest dla niej chlubą, żeby się podobać; przeciwnie mężczyzna, czuje się godnym poświęcenia się honorowi.
Takie moralne usposobienie, nie pozwala częstokroć kobićcie połączyć w sobie mocy, głębokości, wytrwałości i najgruntowniej-szych przymiotów mężczyzny. W istocie, jeżeli szlachetność na polu bitwy skutkiem jest mocy duszy i panowania nad sobą samym, tedy mężczyzna, najhojniej obdarzony swej płci właściwemi przymiotami, będzie zawsze najzdolniejszy do umiarkowania, którego tak często braknie wszystkim bojażliwym i słabym charakterom. Ci, co odmawiają kobiecie daru genijuszu, na dosyć pozornych powodach opierają swoje mniemanie. Jej, mówią oni, lekkość, jej nierozważna gadatliwość, zjaką powszechnie tylko, jak motyl, przebiega z przedmiotu na przedmiot, która ją mami blaskiem rzeczy obecnych, i nie dozwala jej przeniknąć do gruntu, naturę tychże przedmiotów, jćj dziecinny gust, jćj ciągła zmienność myśli i skłonności, będzie zawsze przeszkadzała kobiecie wznieść się do stopnia doskonałości w naukach i pięknych sztukach. Mówią jeszcze, że jćj braknie owćj dzielności myśli, owego związku w rozumowaniu, owćj zdolności rozmyślania, w oderwaniu się od wszelkiego zewnętrznego życia, a