page0666

658

Rzym

spaliła się roku 84 przed Chryst., odnowił ją Sylla, a po dwóch nowych pożarach odbudował najprzód Wespazyjan, a potem Domicyjan. Blisko niej znajdowały się najdawniejsze świątynie Ter minus i Jucentas. Około tego przybytku August zbudował świątynie Jupiter Tonans a Domicyjan Jupiter Custos. W zamku (arx), gdzie znajdowało się także auguraculum, kamień, z którego augurowie postrzegali znaki przepowiednie, stała świątynia Juno Moneta, a przy niej mennica. Na forum, blisko Cliims Capitolinus, znajdowały się świątynia Concordia, założona przez Kamilla, i świątynia Saturna, poświęcona r. 498 przed Chryst., a potem odnowiona przez Septymijusza Sewera. Do niej należą trzy'kolumny na końcu forum, zwykle, odnoszone do świątyni Jowisza Piorunującego, ze sklepienia gmachów skarbu i archiwum (Aerarium ii tabularium), połączonych razem i nazwanych schola Xantha, pozostały znaczne zwaliska. Przed nim stał milliarium aureum Augusta;’ na południe od niego świątynia Wespazyjana, z której dochow^rało się 8 kolumn; dalej leżała sławna świątynia Kastora, świątynia Minerwy i Westy, z mieszkaniem wielkiego kapłana; u południowo-wschodniego końca forum znajdowała się świątynia Dirus Julius, podle niej świątynia /austina (gdzie dziś San-Lorenzo in miranda'); przy północno-wschodnim końcu forum, starożytna, sławna, niewielka świątynia Janus Geminus, która służyła za przejście na forum Juliwn, koło którego stała świątynia Wenery Rodzicielki; przy forum Augusta, wspaniała świątynia Mars- Ultor, z której 3 kolumny zostały się w klasztorze Santa Annunciata; przy forum Nerwy, świątynia Trajana. Na Velia znajdowała się świątynia Peuatów, a na forum Wespazyjana, przy Drodze Świętej, wspaniała świątynia Pokoju, zbudowana takie przez Wespazyjana, i bogato przybrana w utwory sztuki. Między kościołem San^fa Maria nuova i Kolizeum leżą zwaliska, może najwspanialszej w Rzymie. świątyni Rzymu i Wenery, zbudowanej przez Adryjana według własnego planu, którego naganę życiem przypłacił Apollodor, wielki artysta Trajana. Na górze Palatyńskiej wznosiły się: najdawniejsza świątynia zwycięzfwa, świątynia Magna Mater-ldaea i sławna świątynia Apollina, zbudowana z biblijoteką publiczną przez Augusta. Na północno-wschodnim stoku, naprzeciw Świętej drogi, Romulus założył świątynie Jupitera Stator. Na górze Awentin Serwijusz zbudował świątynię Dya-ny, świątnice latyńsftiego przymierza; Kamill-Junony, wyniesionej z Wejów, a jeden z Grakchów, świątynie bogini Libertas. Przy dolinie cyrku i w niej samej, znajdowały się: starożytna plebejska świątynia Cerery, wielki ołtarz poświęcony Herkulesowi, świątynia Merkurego i Flory na forum Woło-wem, gdzie stała świątynia Herkulesa Zwycięzcy, zachowała się w kościele San Śtefano delle car o z ze, albo Santa Maria del So/e; druga okrągła świątynia Herkulesa (pospolicie zwana Westy', a w kościele Santa Maria Egiziaca, świątynia Pudicitia patricici, należąca jeszcze do czasów rzeczypospohtej; tam, gdzie dzisiaj Santa Maria, stała także świątynia Fortuny, zbudowana przez Serwiju-sza Tullijusza u bramy Kapeńskiej, świątynia Honoru i Waleczności, zbudowana przez Marcella po zdobyciu Syrakuz; przed nią świątynia Marsa, w której zwykle senat dawał posłuchanie wodzom, starającym się o tryumf, na Cacinae znajdowały się świątynie Izydy i Serapisa, które otrzymały od Augusta nazwę trzeciego cyrkułu Rzymu; na górze Eskwilińskiej świątynia Minerwy Lekarzów, zamknięta atoli w starożytnym, dla niej przeznaczonym gmachu, zbudowanym kulisto; świątynia Mephitis i Junony Lucyny; na górze Kwirinalskiej, oprócz starożytnego Kapitolium i najdawniejszej świątyni Jupitera, znajdowały się świątynie Junony, Minerwy, Kwiryna, Flora i świątyni Ocalenia, malowanej przez