page0777

769

Sabaudyja — Sabbat

założył podwaliny hodownictwa jedwabników dziś tak kwitnącemu. Założył on warownie turyńskie, przez zamianę zyskał hrabstwo Oneglia, kupnem zaś Tendę z państwem swem połączył. Po nim panował Karol Emanuel I r. 1580—1630, którego synowie Wiktor Amadeusz I i Tomasz byli założycielami linii starszej Sabaudzko-Carignańskiej. Po jego śmierci rządził Sabaudya Franciszek Hyja-cynt rok, a następnie brat tegoż Karol Emanuel II, którego syn Wiktor Amadeusz Il-gi, podczas wojny o sukcessyę hiszpańską, umiał ehytreini podstępami oderwać cześć ks. Medyolańskiego; (Alessandryę, dolinę Tesii), margr. Montferatu. a w r. 1713 w czasie zawarcia pokoju, Sycylię wraz z tytułem króla. Musiał jednak w r. 1720 oddać Sycylią Austryi w zamian za królestwo Sardyńskie (ob.). W r. 1831 wraz z królem Karolem Felixem wygasła linija starsza, a wstąpiła na tron młodsza w^r osobie Karola Alberta. Od połączenia z Sardynią Sabaudya dzieliła losy królestwa tego aż do r. 1860, w którym jako wynagrodzenie za pomoc daną Włochom, zagarnął ją cesarz Napoleon III. Głosowanie powszechne, troskliwie i sztucznie urządzone, zatwierdziło ten nabytek. Odtąd Sabaudya składa dwa departamenta francuzkie, wyższej i niższej Sabaudyi, dalszych oczekując losów.

Sabba (Święty). Kilku było Świętych tego imienia. 1) Żołnierz, Got rodem, umęczony pospołu z 170 innymi żołnierzami, za cesarza Aurelijusza, w Rzymie. Kościół obchodzi jego pamiątkę dnia 21 Kwietnia. 2) Sabba, także Got, umarł w czasie prześladowania chrześcijan, pod królem Gotów Ata-narykiem, roku 372; po wielu torturach, wrzucony do rzeki Musaeus. Reli-kwije jego przesłał do Kappadocyi, przy liście Kościoła gotyckiego do Kościoła kappadockiego, gubernator rzymski na pograniczu Scytyi. 3) Według opowiadania pustelnika Ammoniusa, pustelnicy na górze Synai, przy końcu IV w., byli napadnięci przez Saracenow, którzy 38 z nich zabili, a dwóch Izajasza i Sabbę, ciężko okaleczyli i ci obaj z ran pomarli. 1) Pustelnik Julijan. zamieszkały blisko Edessy, wziął od mieszkańców^r Mezopotamii, zaszczytne przezwisko Sabby. Święty Hieronim i święty Jan Złotousty liczą go do największych pustelników. Około 10 lat (330—370) przepędził w ciasnej i wilgotnej jaskini w pustyni Osroene. Miał około stu uczniów. Według Thoodoreta, Bóg objawił mu śmierć Julijusza Apostaty cesarza w^r chwili właśnie kiedy ten monarcha, o 20 dni drogi, zginął śród zgiełku (roku 363). Za cesarza Wa-lensa, Aryjame w Antyochii, celem rozkrzewienia swojej nauki, rozpuścili wieść, że ten pustelnik sławny na całym Wschodzie, należał do nich. Sabba, na prośbę katolików', opuścił pustelnię w której mieszkał od lat 10. niewidząc ani pomieszkania ludzkiego, ani twarzy niewieściej, przybył do Antyochii, i zaprzeczył potwarzy Aryjanów. Okazał wiele cudów w^r czasie podróży i w Antyochii. Kiedy święty Jan Złotousty opowiadał słowo Boże w Antyochii, żyło jeszcze jako świeże wspomnienie o tych odwiedzinach ś. Sabby. Sabba wróciwszy do swej jaskini niedługo potem umarł, w bardzo podeszłym wieku. Grecy obchodzą jego święto d. 18 i 28 Października, a Łacinnicy d. 11 Stycznia. 5) Najsławniejszy ze świętych tego imienia wystąpił w początkach VI wieku, w kontrowersyi monofizytów. Urodził się roku 139, w Mutalu, w Kappadocyi, pochodził ze znacznego domu, wcześnie wstąpił do zakonu świętego Bazylego, i w 18 roku życia, udał się do Palestyny i obrał tu żywot pustelniczy; był uw^rażany za ozdobę i wzór pustelników. Umarł r. 531, przeżywszy lat 91, a w stanie mniszym przepędził lat 71.    L. R.

Sabbat, tak nazwali Hebrejczycy siódmy dzień, kończący tydzień, dzień świąteczny, dzień odpoczynku. Dzień ten Izraelici nawykli byli święcić i uni-

encyklopedyja tom xxii    49