page0814

806

Solec

bliżu miast Stopnicy, Nowego miasta, Korczyna, Staszowa położona, od Baska

0    mil 2 odległa, wstawiona źródłem wody mineralnej skatecznej w wielu chorobach. Jeszcze za czasów króla polskiego, Augusta III, wydobywano tutaj ze studni bardzo głębokiej wodę słoną, z której sól wywarzano; lecz w następstwie czasów warzelnia tutejsza została opuszczona i studnia, o której mowa, pozbawiona od góry ocembrowania, zapełniła się ziemią z boków jej obsuwającą, tak że obecnie daje się widzieć w tem miejscu nieznaczna wklęsłość błotnista. Dopiero po r. 1815 za ustanowieniem dyrekcyi głównej górniczej w Kielcach, poczęto w tych okolicach czynić poszukiwania soli kuchennej

1    radzca górniczy Becker w odległości stu kroków od studni dawniejszej kazał w tym celu kopać nową stndnię 10 stóp długą, a 5 szeroką. Gdy w głębokości 300 stóp pokładu soli nie znaleziono, zapuszczono jeszcze świder ziemny, po-czem z głębokości piędziesięciu kilku stóp okazała się w^roda, która całą studnie wypełniła, przerwała dalsze poszukiwania i przez czas długi nieużytecznie po powierzchni ziemi spływała. Lecz gdy odkryto w Busku źródła wody mineralnej i chorzy w r. 1824 zaczęli błogich skutków dla zdrowia z jej użycia doznawać, wtedy i okoliczni mieszkańcy szukali ulgi w swoich cierpieniach w wodzie soleckiej, a doznawszy jej, wiadomość o tem roznieśli. Najpierw-szym lekarzem, który zwrócił uwagę na Solec, był doktor Stern z Częstochowy, a za nim i inni z pomyślnym skutkiem zaczęli tej wody próbować i ją chorym zalecać. Woda tutejsza świeża ma temperaturę 12° R., jest przezroczysta, koloru ciemno-zielonawego, smaku słono-gorzkawego nieprzyjemnego, zapachu jaj zgniłych; stojąc dłużej nawet w naczyniach szczelnie zamkniętych, smak jej i zapach staje się przykrzejszym, kolor ciemniejszym, oddziela się większa ilość siarko-wodoru i powstaje osad, co dowodzi rozkładu chemicznego, dokonywającego się w^r tej wodzie. Według rozbioru dokonanego przez professora Kitajewskiego, woda solecka, której ciężar gatunkowy jest 1,0185 zawiera: chlorek sodu, jodek i bromek sodu, chlorek magnezu, siarczan ma-gnezyi i wapna, siarek magnezu, ślady źródlanu ammonijaku, wapna i żelaza, z gazów zaś nieco azotu, siarkowodór i kwas węglany. Ilość wody dostarczanej przez źródło tutejsze dziennie, wystarczyć może tylko na 40 kąpieli, woda zaś z całorocznego przypływu do 7,000 kąpieli posłużyć może. Z przyczyny tak małej ilości wody, przy studni urządzone są dębiną ocembrowane zbiorniki, w których woda w ciągu roku przypływająca, zbiera się i służy do użytku w^r porze kąpielnej. Solec zaopatrzony jest we wszystko cokolwiek do pomyślnego leczenia jest potrzebne; łazienki opatrzone wannami cynkowemi, pomieścić mogą na raz osób przeszło 40, pomieszkania wygodne, a niektóre nawet zbytkowne, lekarz zdrojowy i miejscowa apteka, restauracyja, cukiernia, czytelnia ksiąg polskich i francuzkich, teatr, sala do zebrań, balów i koncertów, służą do zaspokojenia potrzeb i uprzyjemnienia gościom pohytn. Znajduje się też szpital dla chorych ubogich, pod zawiadywaniem oddzielnej rady opiekuńczej istniejący, w którym 20 ubogich chorych, mężczyzn i kobiet, znajduje środki leczenia i utrzymanie bezpłatne. Środkami głównie działającemi w wodzie soleckiej są: siarka, sól kuchenna, jod i brom. Woda tutejsza okazała się skuteczna w skrofułach, hemoroidach, artrytyzmie, porażeniach, reumatyzmie i wyrzutach skórnych, tudzież u kobiet w białych upławach, zatrzymaniu czyszczeń miesięcznych 11. d. Woda tutejsza służy także do picia w ilości 3, rzadko 4 kubków dziennie. Liczba chorych szukających tu ulgi od 300 do 400 rocznie wynosi; w r. 1866 do początku Sierpnia przybyło tu rodzin