page0882

874

Samborz — Sambre

Zygmunt August r. 1553 pozwolił mieszkańcom wyznania greckiego posiadać domy przy ulicy oddawna przez nich zamieszkanej, trudnić się rzemiosłami i wystawie cerkiew za murami miasta. Tenże król r. 1559 pewne do skarbu wnoszone podatki miejskie, wiecznemi czasy ustąpił miastu na utrzymanie murów. Roku 1590 sejmujące stany, Zygmuntowi III i następnym monarchom nadały Samborskie wielce intratne starostwo, zamieniwszy je w dobra stołowe królewskie czyli tak zwaną ekonomią. Roku 1605 Dymitr Samozwaniec zawarł tu umowę z starostą Samborskim Jerzym Mniszchem, wojewodą Sandomierskiem a zarazem i Żupnikiem Ziem Ruskich, że skoro w Moskwie na tronie carskim osiędzie, córkę jego Marynę poślubi za żonę. W czasie wojny szwedzkiej przybiegli na pomoc górale ruscy (Bojki) r. 1657, obronili miasto od łupieży nieprzyjacielskiej. Roku 1696 wojsko polskie zawiązawszy konfedera-cyją pod laską Bogusława Baranowskiego celem uzyskania zaległego żołdu, rozłożyło się w Samborzu i okolicach, gdzie w ielkich dopuszczało się nadużyć i zdrożności. Wojna Szwedzka za Augusta II doniszczyła miasto, a r. 1707 pozostali po zarazie morowej mieszkańcy całkiem je opuścili. Tenże król r. 1732 pozwolił żydom na gruncie zamkowym osiadać, kupiectwem i rzemiosłami się trudnić. August III r. 1763 przez poprzednika swego żydom dany przywilej potwierdził. W r. 1766 do ekonomii Samborskiej należały trzy miasta (nowy i stary Sambor i Stara-sól), kluczów siedm, krain (dzierżaw) siedm, tyleż żup solnych i wsi 132. Kazimierz Pułaski (ob.) konfederat Barski, nie wiedząc że brat jego Franciszek zamknął się w mieście, żwawo nacierać począł roku 1769; walczono z obu stron, nim poznano grubą pomyłkę. Marcin Rady-miński 50 Samborzanów z nauki w piśmiennictwie polskiem znanych naracho-wał, wielu naw^ret nie wymieniwszy, ani samego siebie. Pierwszeństwo jednak między wszystkimi ziomkami swymi Grzegorzow i Wigilancyjuszowi przyznaje. Znakomity ten poeta łaciński, pospolicie Samborczykiem (Sambor iłanus, Ro-xolanus, Ruthemts) zwany, urodzony r. 1523, zmarł r. 1573 kanonikiem S. Floryjana w Krakowie. Księgozbiór swój szkole Samborskiej przekazał, oddając pod dozór i zarządzenie plebana lub magistratu. Oprócz fary były tu kościoły przy klasztorach: Dominikanów, Missyjonarzy, Bernardynów, Brygitek, Jezuitów i ci ostatni aż do r. 1773 utrzymywali tu szkoły. Starostwo Samborskie rocznie 18,000 beczek soli płaconych po gr. 48 dostarczało województwom wielkopolskim. Miasto w r. 1850 liczyło 10,000 mieszkańców. Znajduje się tu urząd cyrkułowy, administracyja dochodów skarbowych, sąd górniczy, sąd karny, magistrat, szkoły normalne i gimnazyjalne, ekonomja skarbowa i starożytny klasztor księży Bernardynów' r. 1406 fundowany, z nagrobkiem wojewody Chomentowskiego, byłego posła rzeczypospolitej polskiej do Porty Ottomańskiej. Miasto przyozdobione pięknemi domami i ratuszem w rynku, jest dość handlowe.    C. B.

Samborza (Grzegorz z), ob. Grzegorz Wigilancyjusz z Samborza

SambrO (po łacinie Sabis), lewe przyrzecze rzeki Maas, bierze początek na wschodniej stronie źródeł Skaldy, w lesie de La-Haye-Cartigny, w departamencie francuzkim Aisne; potem przepłynąwszy zachodni koniec Ardeu-nów, w departamencie du Nord, dotyka miast Landrecy i Maubeuge i wreszcie wpływa do Belgii, gdzie przebiegłszy około 24 mil ma ujście przy Namur. Poczynając ad Landrecy, w ogóle przez 22 mile jest spławna. Brzegi jej koryta są po większej części strome, niekiedy skaliste i ścieśnione. We Francyi przypływają do niej mała i wielka Helpa z prawej strony, w Belgu Hante i Heu-re z prawej, a Pieton i Orneau z lewej. Kanał Sambre prow adzi ku połu-