256
na jego moralność: Murzyn więcej oddawać się będzie rozkoszom cielesnym, my zaś umysłowym. U nas czoło występuje na przód a gęba maleje i zdaje się cofać, jak gdybyśmy raczej przeznaczeni byli do myślenia niż do jedzenia; u Murzyna zaś czoło zdaje się chować a gęba występuje,jak gdyby on raczej przeznaczony był dojedzenia niz do rozmyślania. Wydatniej jeszcze okazuje si§ to na zwierzętach: ich pysk wystaje na przód, jakoby wychodził naprzeciw ja-dłii; ich gęba zwiększa się jak gdyby do samego tylko służyć miała obżarstwa; ich mózgu zmniejsza się objętość, i cofa się on w tył; u nich więc myśl podrzędną jest rzeczą. Toź samo prawie i gdzie indziej zobaczymy. Owi w roskoszach ciągle zatopieni ludzie, owe żarłoki, pijanice, zdające się żyć dla samej tylko gęby, wyglądają jakoby przytępione mieli umysłowe zdolności; nie znają oni nic prócz smacznego jadła, i zawsze je pożerając i trawiąc, stają się prawie niezdolnemi do zastanowienia. Stary Katon mówił: „Na co mi się przyda człowiek który cały jest brzuchem, zacząwszy od gęby az do przyrodzonych członków?-* Rzecz pewna, ze tern bardziej słabną organy myśli, im więcej wzmacniają się organy trawienia; dla tego wszyscy ludzie wysokich umysłowych zdolności, słaby miewają żołądek.
Podobnież członki i zmysły udoskonalają się zewnątrz kosztem umysłow-ych zdolności. Zdaje się, ze mózg Murzyna, w wielkiej części spłynął w- jego nerwy, tak dalece czynne są jego zmysły i fibry ruchawe: cały on jest we wrażeniach. Wiadomo każdemu, ze ci ludzie mają nadzwyczaj bystry wzrok, nader delikatny węch, i bardzo czuły na wrażenia muzyki słuch; ich smak wcale zmysłowy i prawie Wszyscy są wielcy żarłocy: wrażenia miłości gwałtownie icli unoszą; a wreszcie ruchawością, zręcznością, giętką zwinnością i zdolnością wszelkiego rodzaju zależącego od ciała naśladowania, przewyższają wszystkie ludy na ziemi. Szczególniej celują w tańcu, szermierstwie, pływaniu i konnej jeździe; zdolni są dokazać nadzwyczajnych sztuk zręczności; wyłażą, skaczą na iinie, biegają nadzwyczaj zgrabnie, łatwo, tak iż w tej mierze wyrównać int chyba potrafią małpy, ich współziomki, a może i dawni ich bracia w naturalnym porządku. Murzynka gdy tańczy, tańczy wszystkiemi częścią mi ciała, niezmordow-ana jest w tym rodzaju zabawy. Murzyn