scandjvutmp13101

265

A tak murzyni środkowej Afryki nie cywilizują się sami przez się Nieograniczona władza naczelników ma prawo nad życiem; lecz co do wykonywania sprawiedliwości względem zbrodniarza, wyroki wypadały raczej na niewolą nil na śmierć, a to dla zysku jaki przynosiła sprzeda/, niewolników Europejczykom. Jeżeli nieudolność Murzynów nie dozwala ugruntować się między niemi długo-trwałym uciążliwościom, podobuie jak u Indyjan, tedy i to dobrodziejstwo winni są swej naturze: są bowiem ludzie, którzy używają nauki i większej zdolności umysłowej na zaprowadzenie zgubnych lub dokuczliwych urządzeń i na utkanie siatki ustaw, któremiby innych łatwiej chwytać mogli.

Nie można dział ć na Murzynów inaczej jak pociągając ich zmysły roskoszami, lub trwogą je odurzając; nie pracują oni, chyba z potrzeby, lub dla przemocy, z przymusu. Ponieważ, mało potrzebują, a zatem ograniczony jest ich przemysł, a ich genijusz nieczynny, albowiem nic ich nie nęci, prócz tego co zadowala ich zmysłowość, Ich żądze fizyczne. Mając z natury raczej niedbały jak czynny charakter, okazują się zdolniejszemi do podlegania innym niż rządzenia niemi, więcej do słuchania niż rozkazywania i panowania. Kzadko też zdarzy się między niemi laki coby dobrze rozkazywać umiał, uważano bowiem, że wtedy bywają okrutni, wymyślni i tern bardziej zawistni swej władzy im srożej byli uciskani. Ostatnia cecha charakteru nie samym tylko właściwa jest Murzynom, przekonano się bowiem doświadczeniem, że najgiętszy niewolnik najzłośliwszym bywa zawsze panem we wszystkich krajach, gdyż chce niejako wynagrodzić sobie na innych wszystko co sam wycierpiał. Taki więc Murzynów charakter jest nadewszystko skutkiem stanu biednego a nie przewrotnej natury. Są oni względem siebie czuli, wspaniali, gościnni, ale twardzi i nielitościwi dla szczęśliwych. których wszystkich uważają za swych nieprzyjaciół. Biedny Murzyn z podobnym sobie podzieli sw ój chleb i sw^roje łoże; na największe narazi się niebezpieczeństwo dla ocalenia życia zbiegłemu niewolnikowi; będzie bronił aż do śmierci nieznanego sobie człeka, którego wzruszył się niedolą; ale lak czuły Murzyn stać się może srogim, nielitościwym względem swego pana; jest to instynkt wszystkich nieszczęśliwych; zdaje się im, że lepiej się mający ich