scandjvutmpcb01

171

ślący o jutrze, nie lękający się trosków, spuszczający się na los spokojnie, i równie obojętnie przyjmujący dolegliwości, jak rosko-sze, dobre i złe, głód, praguienie, upał i zimno. Ciała przyzwyczajone do zbyt regularnego życia, do jadania o pewnej godzinie i zawsze w jednakiej mierze, nie mogą porzucić takiego sposobu życia, bez podania się na niebezpieczeństwo; kiedy przeciwnie do wszystkiego przyzwyczajone temperamenty, łatwo wytrzymują największe zmiany. Pustelnicy przywykli do skromnego życia bardzo długo żyją. Pewien obrońca postów (1) obliczył że sto pięćdziesiąt dwóch pustelników wziętych z różnych czasów i różnych krajów okazali dziesięć tysięcy pięćset jedenaście lat życia; z czego wypada po sześćdziesiąt dziewięć lat i przeszło po dwa miesiące na każdego; jest to zawsze korzystniejszy stosunek niż w zwykłem życiu innych stanów ludzkiego społeczeństwa, gdyż w tych życie średnie ledwo dochodzi trzydziestu a najwięcćj czterdziestu lat. Widzimy tćż że na świecie rodzi się i umiera co rok jeden człowiek na trzydziestu do czterdziestu pięciu ludzi.

Poszóste nakoniec, lekkie wrażenia, wesoły charakter, wolność od wszelkićj gorącej namiętności wiele przyczyniają długiego życia z nadzieją, odwagą, stałością, dumną a nawet własną miłością, czyli próżnością; a zaś gwałtowne namiętności, jakiemi są gniew, nienawiść, zazdrość, zemsta, tudzież ponure, smutne dolegliwości, jako to obawa, zmartwienie, nieszczęśliwa miłość, rozpacz, niespokojność i dokuczający kłopot, troski, zgryzoty, lub wyuzdane żądze, wszystko to mocno skraca życie. Słodycz charakteru, obojętność w upodobaniu, otwarta, szczera wesołość, zadowolnienie, wzmagają i zasilają życie; równie sprzyjają mu łatwy sen, zwyczaj rozmyślania, jak filozofów i zakonników; tak samo działają umiarkowanie w roskoszach miłośnych, czysta woda za napój, twarda pościel, oddalanie od' siebie wszelkićj zmysłowości, wszystkiego co zmiękcza ciało i zniewieściałą czyni duszę; zimne i suche powietrze, prosta odzież, olejne nacierania w zimie, umiarkowane używanie kąpieli, chłodzące, ściągające pokarmy i t. p.

Kobiety żyją częstokroć dłużćj od mężczyzn, gdyż miękkie włókno ich ciała nie tak prędko tężeje. Im wolniej następują po so-

(1) Journal de Mtdtc., tom XXIII, p. 340.