scandjvutmp1cd01

452

pada stąd, że głównym ich charakterem będzie podłość: albowiem lękliwość i nikczemność charakteru zwykłemi bywają znamionami srogości. Im bardzićj się kto obawia i czuje się słabszym, z tyra większą mści się wściekłością, a przez to samo pokazuje, źe się swego nieprzyjaciela obawia; i tem więcej czuje się obrazę miłości własnej, im bardziej przekonywa się wewnątrz źe się na wzgardę zasługuje. Taka to jest przyczyna owćj srogości rozwiązłych Ty-beryjuszów, Kaligulów, Neronów, Heliogabalów, Borgezych i t. p. Azyjatyccy baszowie, z głębi swych haremów wydają rozkazy najokrutniejszych męczarni. Katarzyna Medycejska domagała się śmierci protestantów, a ileż to wypieszczonych Kreolck, wychodząc znaj-rozwiąźlejszych uciech, nielitościwie ćwiczyć każą w swych oczach biednych murzynów.

Lecz nie samo tylko okrucieństwo zarzucać można zniewieścia-łym osobom, mają one zwykle wszystkie podły charakter cechujące występki. Jeżeli dowodną jest rzeczą, że wyniszczona osoba staje się bojażliwą, wtedy koniecznemi jćj także przymiotami będą kłamliwość, fałszywość lub dwuznaczność: wszystko to są nieod-dzielne przymioty słabości, właściwe rzezańcom, gdy przeciwnie szczerość, otwartość, prostota charakteru podziałem są męztwa i odwagi ludzi dzielnych, wielkomyślnych. W rzeczy samćj. mocny brzydzi się zemstą i nie jest obrażliwym: stąd to dobrze uważano że powściągliwość Scypiona lub Bayarda była podporą wszystkich ich cnót moralnych, podobnie jak bezwstydność bywa źródłem wszystkich występków'.

W istocie jakież to bywają obyczaje nierządnic? Nie widzimy że z ich rozwiązłością łączy się zwykle pijaństwo, kradzież, krzywoprzysięstwo, zdradliwość, skrytość i wiarołomność? Podle i czołgające się dla zysku, marnotrawne,rozrzutne,zuchwałe i dumne w po-myślności, łączące przywidzenia lub śmieszne dziwactwa z niestałością, popędliwe w zemście, gotowe są dopuścić się zbrodni bez zarumienienia się;bo czy może już co powściągnąć kobićtę która wstyd straciła? A kto się im najlepiej przypatrzył zbliska teq najnielitości-wszym bywa ich sędzią (1).

Cl) Vob ubi contempti rapiitis fraena ptidoris, Nescitis captae raentis habere modum...