scandjvutmp17801

307

o tern można stąd, ze złoży ona zawsze ten upór, kiedy się ocali jćj miłość własną; kiedy się ukryje zręcznie przed jćj okiem jej niższość oznakami zaufania, nadaniem wagi jćj uczuciom i jej mniemaniom; kiedy dogadzaniem jćj upodobaniu a nawet jej próżności, odwróci się jój uwagę od przedmiotu o który się ona upiera. Jeżeliby kobieta miała być dzieckiem, tedy wypadałoby bawić ją, ale nie gniewać; taką to zręcznością, takiemi rozsądnemi względami uależuemi szanownej małżonce, mąż miarkuje swoję władzę; stara się on nadać jej więcćj wagi i mocy, podzielaniem uczuć małżonki, zamiast narzucać jćj przemocą swoje własne.

W rzeczy samej, powić kto, glównem znamieniem ducha kobiety jest owa nieprzebrana próżność, która się objawia we wszystkich jćj czynach i wszystkich myślach; w mężczyźnie panuje raczćj duma czyli wysoka o sobie samym opinija; grzech zaś kobiety jest mniejszy, łatwiej odpuścić się mogący, właściwy jćj konstytucyi. Ponieważ przeznaczeniem jej jest podobać się, powinna zatćm dbać oswoję osobę, o swój strój (1); potrzeba jćj było bodźca któryby ją bezustannie pobudzał do szukania i przysposabiania wszelkich środków na dzień walki i sławy, któremiby mogła, w pośród tylu zawistnych rywalek, podbić sobie serca swych wielbicieli. Jakże żywa jest chętka zalotności, widzieć i być widzianą! Próżność, byle w przyzwoitych granicach, nie jest naganną w kobiecie, i bez tćj miarki wła-snćj miłości, byłaby ona mniej doskonałą. Azali ona zawsze temu winna, jeżeli owe powszechne kadzidła głowę jej zawracają, jeżeli ją zmami nasze bałwochwalstwo, jeżeli nasze pochwały wpajają w^r nię uprzedzenie o swych zaletach i o swćj piękności? Któryż

(1) Wielka być muli chęć podobania się w kobiecie, kiedy jej dopomaga przezwyciężyć watręt do pewnych zwyczajów. Następujący epigramat Katulla pokazuje jakiego środka używały hiszpańskie kobiety do płókania zębów.

.....Et dens, htbra, defricatur urina,

Nunc celtibera, in Celtiberiu terra;

Quod quisque minxit, hoc tibi tólet manę Dentem atque rustum defricure gingivam.

I dziś jeszcze znajdą się często takie co nie przebierają w sposobach upiększenia swej płci, byle mocno były uprzedzone o ich skuteczności.

W ogólności, zaczynając od Anglii, coraz dalej ku południowi większa się widzieć daje, między niewiastami nieschtudność; we Włoszech, Hiszpanii i Portugalii nie wystrzegają się jej nawet kobiety znakomitych domów.