4180441144

1 Wstęp

Można przyjąć, że umiejętności człowieka w zakresie zarządzania projektami kształtują się co najmniej od 4,5 tys. lat. Już w starożytnym Egipcie podejmowano przedsięwzięcia wymagające znacznych umiejętności w dziedzinie zarządzania wielkimi projektami. Mowa tutaj zarówno o budowie piramid i świątyń, jak i o pracach związanych z budową i utrzymaniem systemu kanałów nawadniających.

Jednakże dopiero w ostatnich dziesięcioleciach zagadnieniu zarządzania projektami nadano właściwą rangę. Kursy zarządzania projektem znalazły się w programach studiów, niektóre uczelnie oferują nawet specjalistyczne studia w tym zakresie. Działają również wyspecjalizowane organizacje, które zagadnienie zarządzania projektami czynią podstawowym przedmiotem swojej aktywności.¹

1.1.    Definicja projektu

Istnieje szereg definicji terminu „projekt". Ogólnie rzecz biorąc, w miarę upływu czasu definicja tego pojęcia w kontekście zarządzania nabierała coraz większej precyzji.

Jedną z nich zaproponował James P. Lewis w książce Project Planning, Scheduling & Control:

Projekt to jednorazowe zadanie, które posiada określony termin rozpoczęcia i termin zakończenia, jasno określone cele, zakres dziatania i (z reguły) określony budżet.

Kolejna definicja pochodzi z książki J. M. Jurana Leadership for Quatity:

Projekt to problem, dla którego zaplanowano rozwiązanie.

Project Management Institute w A Guide to the Project Management Body of Knowledge stosuje natomiast poniższą definicję:

Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podjęte w celu stworzenia niepowtarzalnego produktu lub ustugi.

Na podstawie powyższych definicji można podać kilka cech charakterystycznych projektu:

Projekt to przedsięwzięcie o charakterze tymczasowym, z określonym początkiem i końcem. Projekty zakrojone na szeroką skalę mogą trwać wiele lat, lecz mimo to czas ich trwania jest ograniczony. Projekty kończą się, gdy przyjęte w nich cele zostały osiągnięte lub gdy okaże się, że nie da się ich osiągnąć w określonej perspektywie czasowej, przy założonych ograniczeniach czasu oraz/lub budżetu. Przykładowo, wytwarzanie produktów jest procesem ciągłym (i dlatego nie może zostać uznane za projekt), podczas gdy, np. budowa fabryki ma określony początek oraz koniec (i dlatego jest projektem).

O Projekt jest przedsięwzięciem jednorazowym i w jego wyniku powstaje jedyny w swoim rodzaju produkt lub usługa. Niektóre czynności powtarzalne, jak na przykład budowa serii typowych domów może wydawać się procesem lub operacją o charakterze powtarzalnym. Jednak w rzeczywistości każda z nich jest odrębnym projektem, realizowanym na terenie o innej charakterystyce podłoża, z udziałem innych ekip budowlanych lub zespołów pracowników, przy różnych relacjach czasowych pomiędzy każdym z poszczególnych etapów wykonywanych prac.

■=> W drugiej definicji pojawia się słowo „problem", co sugeruje istnienie rozbieżności pomiędzy obecnym i pożądanym stanem rzeczy, a także uznanie faktu, że likwidacja rozbieżności pociągnie za sobą konieczność pokonania przeszkód. Innymi słowy, celem projektu jest likwidacja wyżej wspomnianej rozbieżności.

Należy zauważyć, że realizacja projektów pociąga za sobą zmiany w fizycznej strukturze materii oraz/lub powstawanie nowych jej skupisk, np. budowa domu, remont szkoły lub budowa nowej drogi. Pewna grupa projektów może mieć charakter „organizacyjny", czyli taki, w którym nie występuje element fizyczny, jak np. wdrożenie nowej procedury lub zmiana organizacji pracy, przeprowadzenie projektu szkoleniowego lub przeprowadzenie badań satysfakcji mieszkańców.

1

Jedną z nich jest Instytut Zarządzania Projektem (Project Management Institute) liczący ponad 112 tys. członków w 130 krajach. Instytut został powołany do życia jako zawodowe stowarzyszenie kierowników projektów i oferuje, oprócz innych usług, kształcenie zawodowe w zakresie zarządzania projektem.