scandjvutmp2501

9

dzenia, i tajemne wstrząśnienia, nadające ruch państwom, z takiegoż pochodzić zdają się źródła, tak, iż opatrzna, nad wszystkieml istotami czuwająca natura, zawsze ich ster trzyma.

Jak człowiek ma obowiązek utrzymania ogólnej równowagi we wszystkich królestwach organicznych, tak każda klassazwierząt zaprowadza ją we wszystkich prowincyjach natury: zachowują ją ptaki przez sw e nieustanne wędrówki z południa na północ i z północy na po łudnie; dokonywają jej ryby corocznemi podróżami w łonie oceanu. Spostrzegać się nawet dają podobne przesiedlenia się między zwierzętami czworonożnemu Gdzie jest obfity pokarm, tam garną się konsumenci; a tak materyja organiczna w ustawicznym jest ruchu, zawsze jest czynną. Gdyby nie było człowieka na ziemi, nie byłoby ładu i zgody między stworzeniami, bo nie byłoby między niemi rządcy: i jeżeli na każdym planecie są stworzenia, zdaje się że musi być także na każdym istota panująca, która jest środkiem równowagi i harmonii, która nie dopuszcza iżby jedne istoty naruszać miały dziedzictwo innych swych sąsiadów.

Tak więc ród ludzki nie dla samego siebie tylko istnieje, lecz postanowiony on został względnie do ogółu istot żywotnych, nie jest więc przedmiotem i celem wszelkich stworzeń, ale raczej przeznaczony jest na to, aby był dla nich siłą równowagi i aby niemi kierował. Postawieni jesteśmy na najwyższym szczeblu istot organicznych, abyśmy swą massą i wykonywanem między niemi zniszczeniem, utrzymywali je w pewućj mierze. Jak królestwo zwierzęce odebrało przeznaczenie poskramiać i umniejszać zbytnią obfitość roślin, które bezustannie i wszędzie niszczy, tak gatunki zwierząt mięsożernych na to zostały stworzone, aby wstrzymywały zbytnie rozmnażanie się innych roślinami się żywiących, iżby te ziemi nie ogło-dziły: tak ród ludzki stworzony został, aby przestrzegał harmonii między wszystkiemi istotami, aby je utrzymywał na wodzy i nie dozwalał wykraczać z zakreślonych im granic. Ta władza okazuje się w człowieku stąd, że on może żyć i panować we wszystkich klimatach i wszędzie żywić się może równo roślinami jak zwierzętami.

Ponieważ liczba gatunków zwierząt roślinożernych między zwrotnikami jest za szczupła, i nie może podołać przepełnianiu się tamtych krajów roślinami, natura więc uczyniła tam roslinożywnym