FizykaII29801

292

w którym ono swój ruch odbywa. Wskutek takiego ciągłego pomniejszania się chyżości stycznej, przybliżałaby się kometa co^raz bardziej do słońca, które ją ustawicznie na inną (w porównania z przedtem opisaną) nieco ciaśniejszą drogę sprowadza. Skoro się zaś większa oś eliptycznej jej drogi pomniejsza, także peryod obiegu stosownie do trzeciego prawa Keplerowego skracać się musi w stosunku kwadratów z czasu obiegu do sześcianów z średnich odległości od słońca; zatem kometa bieg swój dokoła tegoż przyśpieszać powinna. Encke ¹) spostrzegł istotnie takie przyśpieszenie biegu u komety od niego nazwanej, której każdy następny peryod obiegu o 0-1 dnia, t. j. prawie o 2-5 godziny jest krótszy od tuż poprzedniego. Ta okoliczność, mogąca tylko wyniknąć z oporu żywiołu, objawiającego się w kierunku stycznej biegu komety, potwierdza bytność eteru, za którą zresztą same zjawiska światła i promienistego ciepła, nie dające się bez niego inaczej w zupełności tłumaczyć, bardzo głośno przemawiają.

Teorya undulacyjna, tłumacząca zjawiska światła z poprzecznych do promienia prostopadłych drgań eteru, a zdjęta z samych tylko zjawisk tegcż światła, przypisuje mu oprócz bezwładności, zupełnej elastyczności i niezmiernej subtelności (§ 53) także jeszcze «) nieściśliwość dla bezwzględnie łatwej rozsuwalności atomów jego, które będąc nieskończenie małemi przechodzą wolno bez widocznych przeszkód przez wszystkie ciała ważkie z największą łatwością; b) jednakową zawsze gęstość i elastyczność w przestrzeniach próżnych, t. j. niezapeł-nionycu materyą ważką, (z powodu, że o ciężkości eteru w porównaniu z innemi siłami, od których zjawiska światła zależą, nie ma mowy); c) rozmaitą gęstość i elastyczność w różnych ciałach dla tej prostej przyczyny, że atomy niektórych ciał mocniej, innych zaś słabiej działają na atomy eteru, znajdującego się w ich porach; przez co względna elastyczność jego t. j. stosunek gęstości do bezwzględnej elastyczności z naturą ciała zmieniać się musi, bo wskutek silniejszego przyciągania, którego doznają atomy eteru ze strony atomów ciała, zmniejsza sio wzajemne odpychanie tychże atomów, a tem samem i bez-

1

Monatsberichte der Berliner Academic 1858, m. Listopad.