0010 bmp

WIEŻ SPOŁECZNA W GRUPIE 85

zadaniach grup i mimo to nic doszukiwali się subiektywnych motywacji, ale ukazywali obiektywne skutki działań grupy i - co więcej - odkrywali pełnienie przez grupę innych celów niż przypisane czy też innych niż zamierzone.

Warto zaznaczyć, że określenie „funkcja grupy" ma bardziej neutralne znaczenie niż pojęcia „wartość”, „cele", „zadania” i wobec tego może być bardziej adekwatne do odkrywania owych wartości, celów niezamierzonych, ubocznych.

W socjologii empirycznej współcześnie stosowane są obydwa określenia: określenie „funkcje grupy" czy „funkcje społeczne” dla grup społecznych o ogólnej orientacji ich działalności, zaś określenie „wartości”, „cele”, „zadania” itp. dla grup społecznych o działaniach szczegółowo i operacyjnie określonych.

WltŹ SPOŁECZNA W GRUPIE

Dochodzimy do trzeciego elementu konstytutywnego grupy, określanego terminem „więź społeczna” lub terminem „więź grupowa”, oznaczającym fakt uzależnienia się bądź zjednoczenia się członków danego zbioru ludzi wokół określonych wartości czy pełnionych funkcji społecznych¹.

Więź społeczna jest w piśmiennictwie socjologicznym pojmowana szeroko. Najpierw jako pojęcie tożsame z pojęciem organizacji grupy, oznaczające właściwości czy funkcje oraz wewnętrzną organizację grupy, a następnie jako pojęcie cząstkowa, określające odrębny czynnik konstytutywny grupy. W tym drugim rozumieniu występują poglądy sprowadzające więź: 1) do stosunków społecznych wńążących członków grupy, 2) do świadomości grupowej, oraz 3) poglądy uznające dwuaspektowy charakter (strukturalno-świadomościowy) więzi społecznej.

Przejdźmy do omówienia owych poglądów wedle zapowiedzianej kolejności.

W polskiej literaturze socjologicznej pojęcie więzi społecznej, jako obejmujące cały zakres życia grupowego, przedstawił najwyraźniej Jan Szczepański w Elementarnych pojęciach socjologii. Po wcześniejszym wprowadzeniu stwierdza bowiem: „Możemy więc określić więź społeczną jako zorganizowany system stosunków', instytucji, środków kontroli społecznej, skupiający jednostki, pod-

1

Przedstawiciele orientacji funkcjonalno-Strukturalnej ujmują więź w terminach „uzależnienia" się jednostek w danym 7,biorzc ludzi ze względu na pełnione przez dany zbiór ludzi funkcje społeczne, natomiast przedstawiciele różnych odłamów interakcjonizmu, fenomenologii, teorii działania więź społeczną ujmują w terminach „zjednoczenia" wokół wspólnych wartości. Stąd podwójna terminologia w tym wstępnym określeniu więzi społecznej.